کارنامه دولت تدبیر و امید در واگذاری‌ها
تهران - ایرنا - دولت در هفت سال گذشته بیشتر توجه خود را به بهبود وضعیت نامساعد در واگذاری‌ها متمرکز کرد که در نهایت توانست بخشی از تلاش به کار گرفته شده را با عرضه صندوق‌های ETF به بورس، عرضه شستا در بازار سهام و آزادسازی سهام عدالت به ثمر برساند،در کنار آن نیز البته آمارها نشان دهنده سهم ۴۳ درصدی دولت تدبیر و امید در مجموع واگذاری‌ها است.
از اواخر دهه ۵۰ و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، مالکیت و مدیریت بخش عمده‌ای از صنایع و فعالیت‌های اقتصادی کشور مانند بانکداری، بیمه، تأمین نیرو، هواپیمایی و کشتیرانی در شرایطی حساس در اختیار کامل دولت قرار گرفت که به دنبال آن تاکید بسیاری بر لزوم تمرکز دولت بر مدیریت این نهادها شد.
از سال ۷۰ و با تدوین اجرای اولین برنامه پنج ساله توسعه کشور، خصوصی‌سازی به صورت جدی مطرح و ابلاغ سیاست‌های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی توسط رهبر معظم انقلاب و تصویب قانون مربوطه موجب شد تا خصوصی‌سازی در کشور با چهره‌ای جدید و رویکردی گسترده، مورد توجه قرار گیرد.
از چند سال گذشته دولت به منظور بهبود عملکرد شرکت‌های دولتی و حضور فعال‌تر بخش خصوصی در اقتصاد ملی، بسترهای لازم برای خصوصی‌سازی را فراهم کرد و اساس‌نامه اولیه سازمان خصوصی‌سازی در تاریخ ۲۹ فروردین سال ۸۰ توسط هیئت وزیران تصویب و پس از تأیید شورای نگهبان در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ماه سال ۸۰ به مسوولان ابلاغ شد.
اگرچه خصوصی ساز یبه تدریج از همان ابتدای دهه 80 آغاز شد اما اکثر کارشناسان، فعالیت‌هایی که از سوی دولت برای سر و سامان دادن به خصوصی‌سازی و واگذاری‌ها در 7 سال گذشته انجام شد را جزئی از عملکرد مثبت دولت تدبیر و امید می‌دانند و معتقدند دولت نمره قبولی را در کارنامه اقدام‌هایی که در هفت سال گذشته و در حوزه خصوصی‌سازی دریافت کرده است.
اقدام‌های انجام شده از سوی دولت تدبیر و امید مانند عرضه شستا در بورس، آزادسازی سهام عدالت و عرضه سهام دولتی در قالب صندوق‌های ETF به بورس، نشانگر تلاشی بی‌سابقه در دولت تدبیر و امید برای پر و بال بخشیدن به واگذاری‌ها است. همچنین در به سرانجام رساندن عرضه شستا در بورس و آزادسازی سهام عدالت که از چند سال گذشته با موانع زیادی همراه بودند موفق عمل کرد.
پایانی خوش در آزادسازی سهام عدالت
طرح سهام عدالت که از چند سال گذشته با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه، مستقل کردن خانواده‌های نیازمند، کاهش حمایت‌های مالی مستقیم دولتی به آنها و سرعت بخشیدن به روند خصوصی‌سازی از طریق واگذاری سهام شرکت‌های دولتی به کار گرفته شد در دولت تدبیر و امید توانست با برخی از تدابیر اتخاذ شده نمای بهتری در زمینه آزادسازی سهام عدالت را نسبت به سایر دولت‌ها از خود به نمایش بگذارد.
مشمولان سهام عدالت شامل مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی، روستاییان و عشایر، کارگران فصلی ساختمانی، گروه سایر اقشار، گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد و گروه کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری هستند که اکثر مشمولان سهام عدالت سود مربوطه تا سال ۹۷ را کسب کرده‌اند اما در عین حال در این میان افرادی وجود دارند که به دلیل عدم ارائه شماره شبای بانکی سودی به حساب آنها واریز نشده است که در این زمینه سازمان خصوصی‌سازی بارها نسبت به این افراد اظهارنظر و اعلام کرده است، مشمولانی که تاکنون سود خود را دریافت نکرده‌اند پول آنها محفوظ و با ارائه شماره شبا سود به طور کامل به حساب این افراد پرداخت خواهد شد.
سود سهام عدالت برخلاف یارانه که به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود، برای هر یک از افراد خانواده به حساب خود فرد واریز شده است، به همین دلیل هر فرد در هنگام ثبت‌نام این طرح به صورت جداگانه، شماره شبای حساب خود را در سیستم به ثبت رسانده است.
رقم واریزی سود سهام عدالت به حساب سهامداران
سود سال ۹۵ سهام عدالت که به ازای هر سهم یک میلیون تومانی، ۱۵۰ هزار تومان بود در سال ۱۳۹۶ به حساب مشمولان این سهام واریز شد، این روند در سال‌های بعد با افزایش درصد سود ادامه‌دار بود و وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله تاکنون سود سال ۹۷ به حساب این افراد واریز شده است.
طبق آمار ارائه شده سود پرداختی سال ۹۶ برای مشمولان سهام عدالت به مبلغ ۱۷۵ هزار تومان و سود مالی سال ۹۷ رقمی حدود ۲۰۵ هزار تومان بود که به حساب بیش از ۴۱ میلیون نفر واریز شده و این موضوع حاکی از افزایش بیش از ۱۶ درصدی سود نسبت به سال ۹۶ است.
اکنون عده‌ای از مشمولان سهام عدالت جویای واریز سود سال ۹۸ به حساب خود هستند که این موضوع نیازمند زمان است و شرکت‌ها بعد از برگزاری مجامع تا هشت ماه فرصت دارند سود را به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز و بعد از آن به حساب سهامداران پرداخت شود که به طور معمول این اقدام تا پایان سال به طول می‌انجامد.
بر اساس مصوبه دولت، مشمولان نهادهای حمایتی دو برابر افراد دیگر، سهام دریافت کرده‌اند و به همین میزان واریز سود سهام به اعضای کمیته امداد و بهزیستی بیشتر از گروه‌های دیگر است.
افزایش ۳۰ برابری ارزش سهام عدالت
براساس گزارش‌های ارائه شده از سوی سازمان خصوصی‌سازی، سهام عدالت در ۴۹ شرکت سرمایه‌پذیر در سال ۹۶ دارای ارزشی معادل ۲۶۶ میلیارد و ۳۶۳ میلیون ریال بود در حالی که ارزش پرتفوی سهام عدالت به رقمی حدود ۱۰ هزار و ۵۸۵ میلیارد ریال رسید و آمار ارائه شده نشان دهنده افزایش ۳۰ برابری ارزش این سهام در چند سال اخیر بوده است.
آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت ماه
طرح سهام عدالت یکی از بزرگترین طرح‌های دولت در هفت سال گذشته است که آزادسازی آن پس از سال‌ها وقفه و تلاش برای رفع موانع موجود در نهایت در نهم اردیبهشت ماه سال جاری با دستور رهبر معظم انقلاب انجام و به نقطه پایان خود نزدیک شد.
همزمان با آزادسازی سهام عدالت، کارشناسان اعلام کردند که در صورت عدم انجام پیگیری‌های لازم از سوی مسوولان حاضر در دولت و سازمان خصوصی سازی، آزادسازی این طرح ملی در هاله از ابهام قرار می گرفت و ممکن بود تا سال ها نتوانیم شاهد انجام چنین اقدام بزرگی در کشور باشیم.
انتخاب روش مدیریت سهام عدالت
در مرحله نخست آزادسازی، یک ماه به مردم برای انتخاب نوع روش مدیریت فرصت داده شد تا اعلام کنند به دنبال مدیریت مستقیم بر سهام خود هستند یا تصمیم دارند سهام خود را به صورت غیرمستقیم و از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مدیریت کنند.
انتخاب روش مدیریت مستقیم توسط مشمولان سهام عدالت
از مجموع ۴۹ میلیون نفر از دارندگان سهام عدالت، حدود ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم را انتخاب کردند و مدیریت سهام را در اختیار خود گرفتند، بعد از پایان این مرحله زیرساخت‌های لازم برای فروش ۳۰ درصد از سهام عدالت از طریق بانک‌ها و کارگزاری‌ها برای دارندگان سهام عدالت که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند فراهم شد که برخی از سهامداران تحت تاثیر روند صعودی بازار سهام اقدام به فروش هیجانی سهام خود در بازار کردند.
زمینه آزادسازی ۳۰ درصد دوم سهام عدالت در عید غدیر فراهم شد و براساس وعده‌های داده شده از سوی مسوولان، آزادسازی باقی سهام عدالت در ۲۲ بهمن انجام خواهد شد.
آزادسازی به شیوه غیرمستقیم
مدیریت سهام حدود ۳۰ میلیون نفر از مشمولان سهام عدالت به صورت غیرمستقیم برعهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و کانون متشکل از شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قرار گرفت که این افراد پس از پذیرش شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس، سهامدار این شرکت‌ها و با بازگشایی نماد این شرکت‌ها در بورس قادر به معامله سهام خود در بازار شدند.
افزایش سهم بخش خصوصی واقعی از واگذاری‌ها
سهم بخش خصوصی واقعی از کل واگذاری‌ها تا قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم، ۱۸ درصد بود اما از سال ۹۲ و با آغاز فعالیت دولت یازدهم این موضوع مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به تلاش‌های صورت گرفته از سوی مسوولان عدد اعلام شده در پایان دولت یازدهم به ۶۷.۵ درصد و در دولت دوازدهم (از تاریخ ۱۶ مرداد ماه سال ۹۶ تا ۱۲ مرداد ماه سال ۹۹) به حدود ۷۰ درصد افزایش پیدا کرد.
واگذاری سهام دولتی از طریق صندوق ETF
عرضه سهام دولتی به بورس از طریق صندوق قابل معامله ETF به عنوان دستاوردی موفق‌آمیز در دولت تدبیر و امید تلقی می‌شود که توانست روزهای مثبتی را در بازار سهام با خود به ارمغان آورد.
در قانون بودجه سال ۹۹ کل کشور، واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در قالب سه صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در دستور کار قرار گرفت که این تصمیم به دلیل همکاری دولت، سازمان بورس و سازمان خصوصی سازی با موفقیت همراه شد.
نخستین مرحله از پذیره‌نویسی صندوق قابل معامله دولتی (ETF) به نام «صندوق واسطه گری مالی یکم» (دارا یکم) که شامل سهام بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات و بیمه‌های البرز و اتکایی امین بود از اواسط اردیبهشت ماه آغاز و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشت، در پایان زمان پذیره‌نویسی اعلام شد که سه میلیون و ۴۸۱ هزار نفر از سرمایه‌گذاران در پذیره‌نویسی این صندوق مشارکت کردند.
دومین مرحله از پذیره نویسی صندوق قابل معامله دولتی ETF که متعلق به سهام پالایشی (پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس) بود با نام «صندوق پالایشی یکم» (دارا دوم) در اوایل شهریور ماه انجام شد، تعداد مشارکت سرمایه‌گذاران در این پذیره‌نویسی بیش از سه میلیون و ۵۲۸ هزار نفر و ارزش آن رقمی حدود ۱۳ میلیارد و ۲۴۰ میلیون تومان بود.
در ابتدا قرار بود سومین مرحله از پذیره‌نویسی این صندوق با سهام خودرویی و فلزی‌ها (سایپا، ایران خودرو، فولاد مبارکه اصفهان و ملی صنایع مس ایران) در اواخر پاییز انجام شود اما در چند روز گذشته تصمیم‌های جدیدی در این زمینه اتخاذ و اعلام شد وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله که باقی‌مانده سهام بانکی‌ها در قالب دارا سوم به بازار عرضه خواهد شد و تاکنون زمان مشخصی برای عرضه سهام خودرویی و فلزی از طریق صندوق ETF به بورس مشخص نشده است.
سهم ۴۳ درصدی دولت تدبیر و امید در واگذاری‌ها
در هفت سال گذشته اقدام‌های زیادی را برای اجرایی شدن واگذاری‌ها و بهبود عملکردها در دستور کار قرار داد که آمار ارائه شده نشان‌دهنده موفقیت‌آمیز بودن تلاش‌های انجام شده در این زمینه بوده است.
سازمان خصوصی‌سازی که در ابتدای سال ۸۰ تا ۱۲ مرداد ماه سال ۹۲، رقمی معادل یک میلیارد و ۷۵۱ میلیون ریال از سهام و دارایی‌های متعلق به دولت و شرکت‌های دولتی را به بخش غیردولتی واگذار کرد، با روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم اقدام‌های زیادی برای بهبود این وضعیت در دستور کار قرار گرفت که در نهایت عددهای اعلام شده در هفت سال گذشته با افزایش قابل توجهی همراه شد و میزان واگذاری‌ها از ابتدای دولت یازدهم تا تاریخ ۱۲ مرداد سال ۹۹ رقمی حدود ۷۵۲ میلیارد و ۳۵۴ میلیون ریال بوده است.
تحقق ۱۰۱ درصد از هدف وصول درآمد پیش‌بینی شده در قوانین بودجه سنواتی
در کنار اقدام‌های مثبتی که در کارنامه دولت یازدهم و دوازدهم وجود دارد، دولت در هفت سال گذشته با کمک سازمان خصوصی‌سازی رقم ۹۱۴ میلیارد و ۹۶۲ میلیون ریال معادل ۱۰۱ درصد از هدف وصول درآمد پیش‌بینی شده در قوانین بودجه سنواتی را محقق کرد، در حالی که این عدد از سال ۱۳۸۰ تا پایان ۶ ماهه سال ۱۳۹۲ معادل ۲۳۱ میلیارد و ۸۷۰ میلیون ریال یعنی ۷۳ درصد هدف وصولی پیش‌بینی شده در قوانین بودجه سنواتی بوده است.
برنامه سازمان خصوصی‌سازی تا پایان سال ۹۹
براساس برنامه‌های اعلام شده از سوی سازمان خصوصی‌سازی، پذیرش ۱۱ شرکت بزرگ دولتی در بازار سرمایه و واگذاری سهام آنها بعد از عرضه اولیه و کشف قیمت، تشکیل سه هلدینگ تخصصی نیروگاهی و عرضه و واگذاری سهام ۲۳ شرکت تولید نیروی برق در قالب این هلدینگ‌ها از طریق بازار سرمایه، پذیرش و عرضه سهام گروه خودرو و فلزی در قالب صندوق‌های قابل معامله ETF، واگذاری سهام سایر شرکت‌ها و بنگاه‌ها در قالب روش‌های درج شده در قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی جزو برنامه‌های پیش‌رو در سازمان خصوصی‌سازی است که قرار است اجرای آنها را تا پایان سال ۹۹ به پایان برسانند.
وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله
گروه معادن >سنگ آهن - عملکرد ماهیانه نماد «کگل» در آذرماه ۱۴۰۰، در بازار سهام نشان از وضعیت باثبات‌تر این سهم در مقایسه با سایر رقبا و برخلاف وضعیت کلی بازار دارد.
به گزارش ماین نیوز، در ماهی که گذشت شرکت معدنی و صنعتی گل گهر که با نماد «کگل» روی تابلوی اصلی بورس معامله می شود، موفق شد با وجود ریزش های پردامنه شاخص کل بورس، وضعیت تثبیت شده تری داشته و بتواند سهامداران خود را از ضررهای سنگین محفوظ نگاه دارد.
قیمت پایانی کگل در روز نخست آذرماه ۱۴۰۰، در محدوده ۲۳،۸۴۰ریالی به ثبت رسیده بود که در پایان ماه پس از افتی ۲۸۰ تومانی به محدوده ۲۱،۰۴۰ریالی رسید. این در حالیست که بورس تهران نیز در این بازه زمانی افتی سنگین را تجربه کرده و وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله شاخص کل بورس نیز با ریزشی بالغ بر ۵درصدی به محدوده یک میلیون و ۳۱۸هزار واحدی رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز که در ابتدای ماه گذشته در محدوده ۳۸۶هزار واحدی بود، در روز ۳۰ آذرماه و پس از پایان معاملات، در محدوده ۳۴۸هزار واحدی به کار خود در پاییز ۱۴۰۰ پایان داد. روند نوسانات شاخص هم‌وزن در آذرماه نیز حاکی از ریزشی ۱۰ درصدی است که با توجه به روند کلی بازار افت سنگینی را روایت می کند و نشان از وضعیت نامساعد اغلب سهم ها دارد.
با توجه به آمار و ارقامی که به ثبت رسیده و همچنین ریزش‌های سنگینی که در گروه معدن و صنایع معدنی رخ داده می‌توان گفت که نماد کگل موفق شده دوره بحرانی ماه آخر پاییز را با اصلاح حداقلی پشت سر گذاشته و وارد دی ماه ۱۴۰۰ شود.
البته میزان ورود و خروج پول حقیقی از این سهم نیز موید همین موضوع است که گل گهر توانسته با اتکا به عملکرد پایدار و صورت های مالی و گزارشات دقیقی که در اختیار سهامداران قرار داده، اعتماد حقیقی ها را جلب کرده و در روزهایی که پول حقیقی با سرعت بسیار بالایی از بازار خارج می شد، وضعیت این سهم به مراتب بعتر از اغلب نمادهای دیگر بود و بین شاخص‌سازها نیز از شرایط پایدارتری برخوردار بود.
از آنجایی که بازار سهام، زمستان را با یک جهش ۴۰هزار واحدی روی تابلوهای تالار شیشه‌ای آغاز کرده و از طرفی هم بسیاری از کارشناسان روزهای به مراتب بهتری را برای بورس تهران پیش‌بینی می‌کنند، انتظار می‌رود روند قیمتی سهم‌های مختلف (مخصوصا شاخص سازها) به مراتب بهتر از هفته‌های گذشته باشد.
هرچند نباید فراموش کرد تحلیل‌های بنیادی کگل نیز حاکی از بهبود وضعیت این مجموعه در حوزه صنایع معدنی خواهد بود چرا که سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط دولت این نوید را می‌دهد که احتمالا میزان تقاضا برای مصالح ساختمانی در آینده نه چندان دور افزایش چشمگیری خواهد داشت. در این صورت قطعا محصولاتی که کگل به بازار عرضه می‌کند نیز به دلیل نیاز بازار فروش به مراتب بالاتری نسبت به نیمه نخست سال جاری خواهند داشت.
طبیعی است که در این صورت گل‌گهر سیرجان با سهمی بیش از ۳۰ درصد در زمینه تولید کنسانتره سنگ‌آهن در کشور می تواند بخش بزرگی از سود حاصل از رونق بازار را به خود اختصاص داده و طبیعتا زمینه را برای بهبود چشمگیر روند ارزش سهام خود در بورس، فراهم کند.
صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟
صندوق های پوشش ریسک (Hedge Fund)، به عنوان دسته‌ای از شرکت‌های خصوصی این امکان را به سرمایه گذاران می دهند جهت سرمایه گذاری کردن در فرصت های مختلف، پول خود را در آن قرار دهند. این شرکت ها برای کسب سود، استراتژی‌های متفاوتی دارند. صندوق پوشش ریسک، ساختاری در سرمایه گذاری مشترک می باشد که توسط شرکت «مشاور سرمایه گذاری» و یا «مدیریت مالی» تشکیل شده است که به سرمایه گذاران خود امکان حضور جهت سرمایه گذاری در طیف وسیع تری را می دهد. در این مقاله قصد داریم به بررسی جنبه های مختلف صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) بپردازیم.
صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟
صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) به عنوان شرکت های سرمایه گذاری، توسط افراد حرفه ای و با تجربه اداره می شوند. نحوه‌ی عملکرد این شرکت‌ها به گونه ای می باشد که افراد برای سرمایه‌گذاری فرصت‌های مناسبی پیدا می‌کنند که دارای ریسک زیادی هستند و در صورت سود کردن، میزان سود رسانی آن زیاد است. این فرصت‌های سرمایه‌گذاری نیازمند تحقیقات و بررسی های زیادی می باشند و این امکان وجود دارد که بخش وسیعی از این تحقیقات وابسته به اطلاعاتی باشند که دسترسی به آنها به سادگی امکان پذیر نباشد. بنابراین مدیریت این شرکت ها توسط افراد حرفه ای و با تجربه در سرمایه‌گذاری صورت می گیرد. انتخاب نام صندوق پوشش ریسک برای این شرکت، یک دلیل تاریخی دارد و برگرفته شده از فرصت های خرید و فروش استقراضی می باشد؛ زیرا اولین صندوق در بازارهای نزولی و با هدف پوشش ریسک معاملات مارجین و اهرمی مورد استفاده قرار گرفته است.
در طی زمان و با گسترش انواع مفهوم پوشش ریسک، این مفهوم در انواع مختلف سرمایه گذاری به کار گرفته شد. صندوق های پوششی در حال حاضر در طیف وسیعی از بازارها و استراتژی ها و از طریق بهره‌مندی از تکنیک های مدیریتی ریسک و همچنین ابزارهای مالی، حضور دارند. دست یافتن به بازدهی بالا در اوضاع نامساعد بازار، هدف اکثر استراتژی های سرمایه گذاری می باشد. مدیران پوشش سرمایه، اقدام به سرمایه گذاری پول خود در سرمایه ای می کنند که کنترل آن را بر عهده دارند، بنابراین مدیران و سرمایه گذاران دیگر، در یک راه یکسان قرار می گیرند.
ویژگی های صندوق های پوشش ریسک
صندوق های پوشش ریسک با صندوق های سنتی از برخی جهات متفاوت هستند که در ادامه به بررسی ویژگی های متمایز کننده این دو می پردازیم.
1- فقط در دسترس سرمایه‌گذاران واجد شرایط می باشد.
صندوق های پوشش ریسک، اجازه ی گرفتن پول را فقط از سرمایه‌گذاران و اشخاصی دارند که واجد شرایط مشخصی هستند. برای مثال، در کشور آمریکا، افراد برای سرمایه‌گذاری کردن، باید یکی از شرایط ذکر شده در پایین را داشته باشند.
1- افراد باید در طی یک سال ۲۰۰.۰۰۰ دلار درآمد داشته باشند و تضمین کنند که در آینده نیز همین درآمد حفظ خواهد شد. این مقدار برای افراد متأهل، برابر با ۳۰۰.۰۰۰ دلار می باشد.
2- ارزش دارایی خالص افراد باید بیش از یک میلیون دلار باشد. ( به غیر از ارزش خانه محل سکونت)
3- متصدی، مدیر اجرایی، شریک و سایر افراد واجد شرایط که نوعی وابستگی به صندوق پوشش ریسک داشته باشند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به این ترتیب، سرمایه‌گذارانی را که دارای قدرت مدیریت و کنترل ریسک های احتمالی سرمایه‌گذاری های گسترده تر هستند را مناسب این امر تشخیص می دهند. همچنین حدود ۶۵ درصد از سرمایه‌ی صندوق پوشش متشکل از سرمایه‌گذاران نهادی می باشد.
2- عرضه گزینه های بیشتر در مقایسه با سایر صندوق‌ها
صندوق پوشش ریسک به آسانی قادر است اقدام به سرمایه گذاری در زمین، مستغلات، املاک، سهام، ارزها، فروش استقراضی و قراردادها کند. در حالی که فعالیت صندوق‌های مشترک که تحت عنوان Mutual Funds هستند، محدود به حوزه‌ی سهام و اوراق قرضی می باشد. ابزارهای مالی برای مدیران امکان سودآوری حتی در شرایط رکود بازار سهام را به همراه دارد، این افراد معمولا از اهرم‌ها استفاده می‌کنند. صندوق‌های پوشش ریسک برای افزایش سود، اغلب از معاملات مارجین و وجوه استقراضی استفاده می کنند.
3- ساختار کارمزدی ۲ درصدی
اغلب صندوق های پوشش ریسک، به صورت همزمان کارمزد نحوه‌ی عملکرد و ضریب هزینه را دریافت می‌کنند. این ساختار کارمزد تحت عنوان "دو و بیست" ( ۲% کارمزد مدیریت دارایی و ۲۰% سود حاصله) بیان می شود. به دلیل دریافت ۲% کارمزد مدیریت دارایی، معمولا به این شرکت ها نقدهایی وارد می شود، زیرا آنها این 2 درصد را بدون توجه به کسب سود و ضرر دریافت می‌کنند. برای مثال در صورتی که صندوقی ۱ میلیارد جذب سرمایه داشته باشد، سالانه بیست میلیون دلار را بدون انجام هیچ کاری به عنوان کارمزد به دست می آورد.
4- عدم وجود نظارت گسترده بر روی آنها
نهادهای ناظرِ بازار سرمایه در کشورهای دیگر، نظارت زیادی بر روی فعالیت های صندوق سرمایه دارند. در مقابل، صندوق‌های پوشش ریسک شامل هیچ کدام از مقررات نظارت بر نهادهای سرمایه‌گذاری نمی‌شوند و اجازه هیچ نوع بازرسی توسط دولت و یا هر سازمان دیگری را نمی دهند. بنابراین فعالیت خود را در خفای کامل انجام می دهند. البته به معنای این نیست که نهادهای نظارتی، فعالیت های کلاهبرداری را آزاد گذاشته اند. صندوق‌های پوشش ریسک توانایی بالایی در جذب اعتبار دارند و ضریب آنها در جذب اعتبار از مؤسسات مالی و بانک‌ها بالاتر است.
راهبردهای سرمایه گذاری در صندوق های پوشش ریسک
- فروش استقراضی: در فروش استقراضی، فروش بخشی از سهامی صورت می گیرد که صندوق مالک آن نیست. در روش فروش استقراضی، صندوق پس از حدس قیمت های آتی، اقدام به استقراض سهام افراد می کند و از طریق معامله ای در بازار، شروع به استفاده از نوسان قیمت‌ها می‌کند.
- استفاده از آربیتراژ: صندوق های پوشش ریسک جهت بهره بردن از اختلاف قیمت در انواع بازارها از آربیتراژ استفاده می کنند.
- بهره بردن از ابزارهای مالی مشتقه از جمله اختیار معامله و قراردادهای آتی
- سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با ارزش کم‌تر از حد معمول یا فاقد مطلوبیت
- استفاده از مزایای شکاف میان قیمت واقعی سهام و قیمت کنونی بازار
- سرمایه گذاری در بازارهای جدید
معایب و خطرات صندوق های پوشش ریسک
سرمایه‌گذاری در صندوق های پوشش ریسک به دلیل سرمایه گذاری در امور مختلف و همچنین نبود مقررات محدودکننده، همراه با سود زیادتری می باشد. البته که این گسترده بودن، خطرات زیادی را می تواند به دنبال داشته باشد. برخی از شکست های اقتصادی معروف، مرتبط به صندوق های پوشش ریسک می باشد. البته انعطاف زیاد صندوق های پوشش ریسک برای مدیران مالی تاکنون توانسته سودهای بلندمدت بسیاری را به همراه داشته باشد.
پوشش ریسک به عنوان تلاشی جهت کاهش ریسک می باشد اما در حال حاضر اکثر صندوق‌های پوششی، به دنبال به حداکثر رساندن سود به دست آمده از سرمایه گذاری و صندوق‌های پوششی می باشند. بنابراین، کاربرد این شرکت ها محدود به پوشش ریسک نمی باشد. مدیران صندوق های پوششی، اقدام به انجام سرمایه گذاری های پرخطری می کنند که ریسک بالاتری را نسبت به دیگر سرمایه‌گذاری‌ها دارد. در واقع همین ریسک بالاست که سرمایه‌گذاران بسیاری را به سمت این شرکت ها با این تفکر که «ریسک بیشتر باعث سود بیشتر می‌شود» جذب می‌کند.
برخی خطرات صندوق ریسک
1- اثر اهرم: علاوه بر پولی که در صندوق‌های پوشش ریسک توسط سرمایه‌گذاران سرمایه‌گذاری می شوند، این صندوق‌ها از بانک‌ها و نهادهای مالی دیگر نیز پول قرض وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله می‌کنند. برای مثال، صندوق‌های پوشش ریسک، مطابق با مقررات آمریکا می‌توانند در ازای هر 1 دلاری که تحت عنوان سرمایه جذب می نمایند، از بانک ها و سایر نهادهای مالی حدود 9 دلار قرض کنند. البته یک زیان ۱۰ درصدی منجر به از دست رفتن کل سرمایه در صندوق شود. استفاده از اهرم و پول استقراضی ممکن است یک خسارت جزئی را تبدیل به یک ضرر خیلی بزرگ کند.
۲- استقبال از دارایی ریسک پذیر: صندوق های پوشش ریسک به صورت ذاتی به دنبال سرمایه‌گذاری با بازده حداکثری و البته پر ریسک تر هستند.
۳- غیر شفاف بودن: متنوع سازی پورتفولیو (سبد دارایی)، استراتژی معاملات و سایر تصمیم‌های صندوق برای سرمایه‌گذاران به صورت شفاف بیان نمی‌شود.
۴- کمبود نظارت: به دلیل کمبود نظارت مالی بر فعالیت‌های صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund)، اغلب آنها ریسک ساختاری پنهانی دارند.
صندوق پوشش ریسک در ارز دیجیتال
در سال‌های گذشته به دنیا افزایش روند صعودی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این بازار در نگاه سرمایه‌گذاران به عنوان یک بازار قانونی و موجه جلوه کرد و تعداد زیادی از سرمایه گذاران را به خود جلب کرد. البته سرمایه گذاری در بازار کریپتو نیز بدون ریسک نمی باشد، زیرا تحت پشتیبانی دولت ها قرار ندارند و از زمان عرضه این مفهوم و ورود آنها به جهان فقط یک دهه می گذرد. با وجود ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال، بسیاری از سرمایه گذاران توانسته اند با انتخاب استراتژی های درست خرید و فروش رمز ارزها، سود خوبی را از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال کسب کنند.
صندوق های بزرگ، از عملکرد بیت‌کوین که حجم سرمایه‌ی کمی نسبت به طلا و ارزهای فیات دارد، آگاهی کاملی دارند. همچنین در جریان علاقه و تقاضای افراد به سرمایه‌گذاری در این بازار می باشند. این گونه از صندوق ها با دو دیدگاه متفاوت به جامعه‌ی ارز دیجیتال نگاه می کنند؛ یکی دیدگاه "نگران" است، از این رو که ارزهای دیجیتال برای صندوق‌ها می توانند به عنوان یک رقیب محسوب شوند و دیدگاه دیگر که دیدگاه "قدردانی" می باشد که می تواند موقعیتی مناسب برای کسب سود زیاد برای این صندوق‌ها فراهم کند. در ارزهای دیجیتال، صندوق های پوششی مشابه عملکرد یک صندوق پوشش ریسک معمولی عمل می کنند که کنترل یک پورتفوی شامل ارز دیجیتال را بر عهده دارند. دو نوع صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال وجود دارند که عبارتند از:
۱- صندوق هایی که ارز دیجیتال را به صورت انحصاری کنترل می‌کنند.
۲- صندوق هایی که سبد دارایی آنها هم شامل ارزهای دیجیتال و هم شامل دارایی های دیگر می باشد.
صندوق های پوشش ریسک ارز دیجیتال، در هر دو حالت بالا، همواره برای زیاد کردن سود به دنبال یک فرصت مناسب هستند، بنابراین، آنها اقدام به سرمایه گذاری در ICO یا ارزهای دیجیتال می‌کنند و خرید و فروش را در وقت مناسب انجام می‌دهند.
این فرصت های سرمایه گذاری همان طور که قبل تر نیز بیان شد، توسط سرمایه گذاران با تجربه و متخصص، کنترل، تعادل بخشی و تجزیه می‌شوند. به این ترتیب یک فرصت برد-برد برای متخصصان و سرمایه گذاران توسط صندوق پوشش ایجاد می شود. برای نخستین بار در سال 2017، ایده‌ی میلیونر شدن در مدت زمانی کوتاه رخ داد و این وضعیت به‌دلیل انفجار قیمت ارزهای دیجیتال در این سال بود که توجیه رشد تعداد زیادی از صندوق‌های Hedge Fund ارز دیجیتال را به دنبال داشت. پانترا کپیتال، بلک مون، کوین کپیتال و بیت اسپرد جز معروف ترین شرکت های سرمایه گذاری و صندوق Hedge Fund ارز دیجیتال می باشند. ارزهای دیجیتال نوسانی و پر ریسک هستند و ریسک سرمایه گذاران با سرمایه‌گذاری در این صندوق پوششی، دوبرابر می شود زیرا صندوق‌های پوشش ریسک بسیار بالایی دارند و حتی شبیه به قمار است.
سخن پایانی
سرمایه گذارانی که قصد دارند در صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، ابتدا باید در ارتباط با اعتبار صندوق و مدیران آنها تحقیقات لازم را انجام دهند. همچنین باید بدانند که آینده‌ی مالی آنها بستگی به توانایی و علم این مدیران در بازار مالی دارد.
با وجود اخبار خوش پالایشی‌ها بازهم شاخص کل درجا زد/ سرایت بی‌ثباتی بازارهای موازی به تالار شیشه‌ای
شاخص بورس تهران در هفته جاری تنها با رشد اندک ۲۵۰واحدی مواجه شد و از فتح قله‌های جدید جاماند. این در حالی است که با حذف سقف رقابت قیمتی فرآروده‌های نفتی ویژه در بورس کالا، نمادهای مطرح این گروه سکاندار هیجانات مثبت بازار بودند. اما تزلزل و اهمال در نرخ‌گذاری‌ها از سوی مسئولین سبب ایجاد بی‌ثباتی در بازار سهام همچون سایر بازارهای موازی شده است.
اقتصادآنلاین - مریم علیزاده؛ شاخص کل بورس تهران هفته جاری را در رقم 137 هزار و 470 واحد آغاز کرد و پس از افت و خیر بسیار روز چهارشنبه در ارتفاع 137 هزار و 740 واحد به کار خود پایان داد. در ابتدای هفته شاهد عقب نشینی دسته جمعی نماگرها در پی اصلاح مجدد نرخ فراورده های نفتی از سوی وزرات نفت بودیم که این بی ثباتی به سایر گروه ها نیز سرایت کرد و فعالان بازار از ترس تکرار تجربه مشابه پالایشی ها، کمی از استراتژی های خرید خود در گروه های بزرگ خود عقب کشیدند.
بورس کالا کار را تمام کرد
اما در ادامه هفته با ورود بورس کالا به روند نرخ گذاری ها، با حذف سقف رقابت قیمتی در گروه فراورده های نفتی از روز دو شنبه موج جدیدی از تقاضا در گروه پالایشی های بورسی تشکیل شد که این جو مثبت به سایر گروه ها نیز سرایت کرد. این اخبار مثبت منتشر شده از سوی بورس کالا سبب افزایش 4300 واحدی شاخص کل در دو روز دوشنبه و سه شنبه شد اما روز گذشته با افزایش حجم عرضه در گروه فلزی و افت قابل توجه قیمت در نمادهای بزرگ این گروه، رالی صعود شاخص متوقف شد و افت 260 را به ثبت رساند.
هفته ناآرام بازارهای مالی
در دومین هفته شهریورماه، مجددا بازار طلا و ارز دچار نوسانات شدید شد. از این رو نرخ دلار در بازار آزاد تا 15 هزار و 600 تومان پرواز کرد. طلا 18 عیار نیز سقف قبلی خود را شکست و به مرز 375 هزار تومان در هر گرم رسید. این تب آشفته طلا و ارز به بورس هم رسید و شاخص کل را با افت و خیزهای قابل توجهی همراه کرد. نوساناتی که نه تنها برای کلیت بازار سهام مثبت قلمداد نمی شود بلکه موجبات فرار سرمایه و افزایش بی اعتمادی سرمایه گذاران را فراهم می کند.
پُربازده ترین های هفته
همانطور که گفته شد گروه فراورده های نفتی با وجود ثبت افت 3 واحدی در دو روز ابتدایی هفته، اما به دلیل حذف سقف رقابت قیمت در بورس کالا نهایتا بازدهی شش درصدی را برای این هفته به ثبت رساندند. همچنین این گروه در هفته جاری شاهد ورود 45 میلیارد تومان نقدینگی جدید بود. البته گفتنی است قبل از این گروه در جدول پُربازده ترین های هفته، گروه های کوچکی همچون استخراج ذغالسنگ، زراعت، کاشی و سرامیک، سیمانی و قندی هریک به ترتیب با بازدهی 10، 9.5، 9، 7.5، 6.5 و 6.1 قرار داشتند. لازم به ذکر است که در این هفته کوچکترهای بازار بیشتر در کانون توجه فعالان بورسی و معامله گران قرار گرفتند که سبب شد شاخص هم وزن با ثبت رکوردی جدید خود را برای اولین بار به کانال 22 هزار واحد برساند. به عقیده کارشناسان، با رشد قیمتی قابل توجه در گروه های بزرگ و مطرح بازار، حال نوبت قد کشیدن و افزایش قیمت سهام گروه های کوچک رسیده و به نظر می رسد با توجه به افزایش ریسک های سیستماتیک از جمله سیاسی و نوسانات نرخ ارز، باید منتظر ثبت قیمت های جدید در نمادهای وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله کوچک بازار باشیم.
اما در مجموع بانکی ها هفته پُرتقاضایی را پشت سر گذاشتند. اشخاص حقیقی در این گروه که نماد «وبملت» پیشتاز افزایش قیمت بود مجموعا اقدام به خرید 295 میلیارد تومان سهم کردند که در نوع خود برای سه ماه گذشته و با توجه به وضعیت نامساعد بنیادی نمادهای این گروه بی سابقه قلمداد می شود. این گروه همچنین در هفته جاری بازدهی بیش از 1.5 درصدی را نصیب سهامدارانش کرد.
کدام گروه ها بازدهی منفی داشتند؟
در هفته ای که گذشت سه گروه بزرگ فلزات اساسی، استخراج کانه های فلزی و شیمیایی با بازدهی منفی مواجه شدند. در این بین گروه فلزات اساسی به لیدری «فولاد» روزهای خوشی را در اواخر هفته سپری نکردند و مجموعا با افت 0.86 درصدی مواجه شدند. همچنین حقیقی ها در مجموع پنج روز کاری بیش از 23 میلیارد تومان سهم فلزی خود را واگذار کردند.
در گروه استخراج کانه های فلزی افت بازده بیشتر بود و عدد منفی 2.02 درصد را به ثبت رساند. این گروه نیز شاهد خروج 5.5 میلیارد تومان نقدینگی در هفته جاری بود. در این گروه «کمنگنز» بیشترین افت و «کپرور» بیشترین بازدهی را داشتند.
گروه شیمیایی نیز نتوانست بازدهی مثبتی را در این هفته به ثبت برساند و با افت 0.5 درصدی مواجه شد. در این گروه نیز شاهد خرج نقدینگی به میزان 23 میلیارد تومان بودیم که بیشترین میزان در نمادهای «پارس»، «فارس» و «شپدیس» اتفاق افتاد.
کگل؛ سهمی قابل اتکا، حتی در روزهای سخت بازار
در ماهی که گذشت شرکت معدنی و صنعتی گل گهر که با نماد «کگل» روی تابلوی اصلی بورس معامله می شود، موفق شد با وجود ریزش های پردامنه شاخص کل بورس، وضعیت تثبیت شده تری داشته و بتواند سهامداران خود را از ضررهای سنگین محفوظ نگاه دارد.قیمت پایانی کگل در روز نخست آذرماه ۱۴۰۰، در محدوده ۲۳،۸۴۰ریالی به ثبت رسیده بود که در پایان ماه پس از افتی ۲۸۰ تومانی به محدوده ۲۱،۰۴۰ریالی رسید. این در حالیست که بورس تهران نیز در این بازه زمانی افتی سنگین را تجربه کرده وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله و شاخص کل بورس نیز با ریزشی بالغ بر ۵درصدی به محدوده یک میلیون و ۳۱۸هزار واحدی رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز که در ابتدای ماه گذشته در محدوده ۳۸۶هزار واحدی بود، در روز ۳۰ آذرماه و پس از پایان معاملات، در محدوده ۳۴۸هزار واحدی به کار خود در پاییز ۱۴۰۰ پایان داد. روند نوسانات شاخص هم‌وزن در آذرماه نیز حاکی از ریزشی ۱۰ درصدی است که با توجه به روند کلی بازار افت سنگینی را روایت می کند و نشان از وضعیت نامساعد اغلب سهم ها دارد.
با توجه به آمار و ارقامی که به ثبت رسیده و همچنین ریزش‌های سنگینی که در گروه معدن و صنایع معدنی رخ داده می‌توان گفت که نماد کگل موفق شده دوره بحرانی ماه آخر پاییز را با اصلاح حداقلی پشت سر گذاشته و وارد دی ماه ۱۴۰۰ شود.البته میزان ورود و خروج پول حقیقی از این سهم نیز موید همین موضوع است که گل گهر توانسته با اتکا به عملکرد پایدار و صورت های مالی و گزارشات دقیقی که در اختیار سهامداران قرار داده، اعتماد حقیقی ها را جلب کرده و در روزهایی که پول حقیقی با سرعت بسیار بالایی از بازار خارج می شد، وضعیت این سهم به مراتب بعتر از اغلب نمادهای دیگر بود و بین شاخص‌سازها نیز از شرایط پایدارتری برخوردار بود.
از آنجایی که بازار سهام، زمستان را با یک جهش ۴۰هزار واحدی روی تابلوهای تالار شیشه‌ای آغاز کرده و از طرفی هم بسیاری از کارشناسان روزهای به مراتب بهتری را برای بورس تهران پیش‌بینی می‌کنند، انتظار می‌رود روند قیمتی سهم‌های مختلف (مخصوصا شاخص سازها) به مراتب بهتر از هفته‌های گذشته باشد.هرچند نباید فراموش کرد تحلیل‌های بنیادی کگل نیز حاکی از بهبود وضعیت این مجموعه در حوزه صنایع معدنی خواهد بود چرا که سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط دولت این نوید را می‌دهد که احتمالا میزان تقاضا برای مصالح ساختمانی در آینده نه چندان دور افزایش چشمگیری خواهد داشت. در این صورت قطعا محصولاتی که کگل به بازار عرضه می‌کند نیز به دلیل نیاز بازار فروش به مراتب بالاتری نسبت به نیمه نخست سال جاری خواهند داشت. طبیعی است که در این صورت گل‌گهر سیرجان با سهمی بیش از ۳۰ درصد در زمینه تولید کنسانتره سنگ‌آهن در کشور می تواند بخش بزرگی از سود حاصل از رونق بازار را به خود اختصاص داده و طبیعتا زمینه را برای بهبود چشمگیر روند ارزش سهام خود در بورس، فراهم کند.
دیدگاه شما