بازارساز (Market Maker) چیست؟

«هرگاه، قیمت بیت کوین تا ۴۵ هزار دلار پایین آمد، آنگاه؛ یک بیت کوین برای من خریداری کن!»

اصطلاحات رایج در بازار مشتقات

بازار مشتقات یک دنیایی است برای خودش. این بازار به قدری بزرگ و با بازارهای دیگر متفاوت است که زبان خاص خودش را دارد. اگر با زبان این بازار و مفاهیم مرتبط با ابزار مشتقه آشنایی نداشته باشید، شاید در ابتدا اصلاً متوجه اطلاعاتی که در مورد آن به شما میدهند نشوید. پس قبل از ورود به این بازار باید با زبان و اصطلاحات خاص آن آشنا شوید. در این مقاله به برخی از اصطلاحات اساسی مورد استفاده در بازار مشتقات می‌پردازیم. البته فهرست اصطلاحات این مقاله کامل نیست. اما این اصطلاحات بیشترین کاربرد را در بازار مشتقات دارند.

موقعیت خرید یا پوزیشن لانگ

هنگام معاملۀ اوراق قرضه و سهام ما یا خریداریم و یا فروشنده. اما اصطلاحات بازار مشتقات برای این دو موقعیت کاملاً متفاوت هستند. اگر در حین معامله شما طرف خریدار یک قرارداد مشتقه باشید، در این صورت طرف لانگ قرارداد هستید. در چنین حالتی در بازار می‌گویند که معامله گر وارد پوزیشن لانگ شده است.

برای مثال، اگر در قرارداد مشتقه توافق کنید که ۱۰۰۰ دلار را با ۹۰۰ یورو مبادله کنید، شما وارد پوزیشن لانگِ دلار شده‌اید (یعنی خریدار دلار هستید). معامله گر معمولاً زمانی وارد پوزیشن لانگ می‌شود که امیدوار است قیمت دارایی موردنظر از یک نقطۀ خاص شروع به رشد کند.

طرف فروشنده یا پوزیشن شورت

شورت مخالف لانگ است. به عبارت ساده تر، پوزیشن شورت یعنی که شما طرف فروشندۀ یک قرارداد مشتقه هستید. در بازار مشتقات، معامله‌گر زمانی وارد موقعیت شورت می‌شود که معتقد است قیمت از یک مقدار مشخص ریزش خواهد کرد و دارایی موردنظرش وارد بازار نزولی می‌شود.

دوباره مثال بالا را در نظر بگیرید، اگر قراردادی مبنی بر مبادلۀ ۱۰۰۰ دلار با ۹۰۰ یورو بین خریدار و فروشنده امضا شود، یعنی خریدار وارد پوزیشن لانگ دلار و پوزیشن شورت یورو شده است (یعنی دلار را خریده و یورو را می‌فروشد). به همین ترتیب اگر توافق کنید که ۱۰۰ بوشل گندم را در تاریخی مشخص به شخصی تحویل دهید، یعنی وارد پوزیشن شورت گندم شده‌اید. (گندم را می‌فروشید).

قرارداد اسپات (نقدی)

قرارداد اسپات قراردادی برای تحویل فوری دارایی است. از آنجایی که اوراق مشتقه طبق تعریفشان برای تاریخی مشخص در آینده بسته می‌شوند، قراردادهای نقدی بخشی از بازار مشتقات محسوب نمی‌شوند. با این‌حال این قراردادها مبنای قیمت‌گذاری قراردادهای آتی (فیوچرز)، فوروارد و اختیار فروش را تشکیل می‌دهند. اگر دارایی مالی خاصی در بازار نقدی به مبلغ x فروخته شود و پیشبینی آیندۀ مبلغ آن در آینده مشخص باشد، می‌توان قیمت مشتقه را از آن استخراج کرد.

انقضا

قراردادهای مشتقه در بازار مشتقات محدود به زمان هستند. یعنی تاریخ انقضا دارند. این قراردادها فقط تا تاریخ انقضا ارزش دارند و بعد از آن دیگر هیچ ارزشی ندارند. تاریخ انقضا معمولاً برای اشاره به قراردادهای اختیار فروش به کار می‌رود.

در مورد قراردادهای فوروارد، سوآپ یا فیوچرز به جای تاریخ انقضا از اصطلاح تاریخ تسویه استفاده می‌کنیم.

با این حال، معنای هر دو یکی است. تاریخ انقضا و تسویه به زبان ساده همان تاریخ پایان توافق است.

بازارساز (market maker)

بازارساز کسی است که قیمت خرید و فروش دارایی‌ها را تعیین می‌کند. در بازارهای مشتقه، بازارساز قیمت مشتقات را مشخص می‌کند. هدف بازارساز تأمین نقدینگی بازار است. فرض کنید میخواهید اوراق مشتقه خود را بفروشید. برای فروش اوراق مشتقه خود باید یک خریدار پیدا کنید. بازارساز هم خریدار است و هم فروشنده. پس اگر می‌خواهید اوراق مشتقه خود را بفروشید باید به بازارساز مراجعه کنید، اگر می‌خواهید اوراق مشتقه بخرید هم همینطور. البته بازارساز هرگز یک قرارداد را به مدت طولانی نگه نمی‌دارد. معمولاً اگر در پوزیشن لانگ قرارداد شما قرار داشته باشد، فوراً کسی را برای فروش اوراق مشتقه به او پیدا کرده و وارد پوزیشن شورت معامله می‌شود. با این کار از معامله خارج می‌شود و شما و شخص ثالث در پوزیشن لانگ و شورت معامله باقی می‌مانید. این کار نقدینگی بازار را بالا می‌برد زیرا بازارساز همیشه در دسترس است تا طرف دوم معاملۀ شما باشد (چه در خرید و چه در فروش).

اسپرد خرید-فروش (Bid-ask spread)

بازارسازان در بازار مشتقات همیشه دو مجموعه قیمت را در اختیار شما قرار می‌دهند. یکی از این مجموعه‌ها، قیمت پیشنهادی نام دارد، و مجموعۀ دوم قیمت درخواستی. تفاوت میان این دو به عنوان اسپرد خرید-فروش شناخته می‌شود. قیمت پیشنهادی معمولاً بالاترین قیمتی است که پیشنهاد کننده با پرداخت آن موافقت می‌کند. این یعنی قیمت فروش شما. از طرف دیگر، قیمت درخواستی حداقل قیمتی است که بازارساز هنگام معامله با شما انتظار دارد. از آنجایی که باید این پول را به فروشنده بپردازید، می‌تواند به عنوان قیمت خریدتان در نظر گرفته شود.

با این حال، همیشه تفاوت ناچیزی میان قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی وجود دارد. شاید تصور کنید که این روند برای بازارساز چیزی شبیه یک فرصت آربیتراژ است زیرا آن‌ها می‌توانند از طریق به سود بدون ریسکی دست یابند. اما اشتباه می‌کنید و این فرصت چندان هم بدون ریسک نیست. بازارساز باید برای معامله با طرف سوم و خارج شدن از معاملۀ با شما چند دقیقه‌ای اوراق مشتقه را نگه دارد. و از آنجایی که نوسان بازار اوراق بهادار بسیار بالاست، ممکن است قیمت‌ها در همین چند دقیقه نیز تغییر کنند. بنابراین اسپرد خرید-فروش غرامتی است که در عوض متحمل شدن ریسک برای ورود به معامله به بازارساز پرداخته می‌شود.

تاریخچه ابزار مشتقه

شما که در حال فراگیری ابزار مشتقه و آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم آن هستید شاید گمان کنید که این یک بازار نسبتا نوظهور و نوین است اما برخلاف تصور شما قدمتی دیرینه دارد. البته در گذشته بازار مشتقه اینچنین پیچیده نبود اما مردم از ابزارهایی برای کاهش ریسک خود استفاده می‌کردند.

اگر به آشنایی با تاریخچه ابزار مشتقه علاقمند هستید با صرف چند دقیقه این مقاله را بخوانید.

میکر (Maker) و تیکر (Taker) در بازار ارز دیجیتال چه افرادی هستند؟

دنیای ارزهای دیجیتال از دو گروه مختلف از کاربران تشکیل شده است؛ سفارش گذار (Maker) و سفارش بردار (Taker) که در بازار به آنها در اصطلاح میکر و تیکر می‌گویند. شناسایی این دو گروه می‌تواند به شما در بهبود عملکرد معاملاتتان کمک کند. یکی از مهم ترین فواید درک مفهوم میکر و تیکر، در محاسبه کارمزد صرافی است. در بسیاری از صرافی ها، کارمزد (Fee) محاسبه شده بازارساز (Market Maker) چیست؟ با هم متفاوت است. در مطلبی که پیش روی شماست،‌ این مفاهیم به همراه مثال، توضیح داده شده است.

میکر و تیکر در صرافی متمرکز و غیر متمرکز

شناخت انواع صرافی‌های از دیجیتال و مکانیزم آن‌ها،‌ درک مفهوم میکر و تیکر را ساده تر می‌کند. به صورت کلی، دو نوع صرافی وجود دارد که شامل صرافی متمرکز و غیر متمرکز است. ساز و کار Maker و Taker که دو اصطلاح در ارزهای دیجیتال هستند، در این صرافی‌ها تقریبا به یک شکل است با این تفاوت که صرافی های غیر متمرکز از فناوری جدیدتری به اسم «بازارساز خودکار» استفاده می‌کنند. فناوری بازارساز خودکار (Automated Market Maker) به قلب تپنده صرافی غیر متمرکز مشهور است. علی رغم استفاده از تکنولوژی های به روزتر، متاسفانه به دلیل برخی از مشکلات فنی و پشتیبانی موجود در این صرافی‌ها،‌ کاربران، علاقه زیادی به استفاده از این نوع صرافی ها ندارند.

طبق آمار رسمی وبسایت CoinMarketCap، بیش از ۹۰ درصد صرافی ها به صورت متمرکز اداره می‌شوند و به همین دلیل در این مطلب میکر و تیکر در صرافی متمرکز، بیشتر مورد توجه است. بنابراین؛ با آشنایی با روند کار صرافی متمرکز، می‌توانید درک بهتری از مفهوم Maker و Taker داشته باشید.

مکانیسم به کار رفته در صرافی های متمرکز بر پایه دفتر سفارشات (Order Book) است. برای خرید و فروش رمز ارز در این صرافی ها، کاربران باید سفارش خرید و فروششان را با ذکر مبلغ و مقدار، در دفتر سفارشات ثبت کنند. موتور تطبیق خودکار موجود در صرافی، بر اساس قیمت های پیشنهادی، سفارشات را با یکدیگر تطبیق می‌دهد و به همین سادگی‌ سفارش کاربر تکمیل می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با دفتر ثبت سفارشات، می‌توانید با لمس این لینک،‌ با دفتر سفارشات صرافی بزرگ و معتبر بایننس (Binance) آشنا شوید. در حال حاضر که این صرافی ایرانیان را به طور کامل تحریم کرده است، پیشنهاد می کنیم که به دنبال صرافی های جایگزین بایننس باشید.

میکر و تیکر به زبان ساده

به خلاصه ترین حالت می‌توان گفت؛ به کاربری که سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کند،‌ سفارش گذار (Maker) و به کاربری که سفارش را انتخاب می‌کند، پذیرنده سفارش (Taker) می‌گویند. اگر این تعریف برای شما گنگ و نامفهوم است، جای نگرانی نیست! برای درک بهتر، لازم است با برخی از مفاهیم بازار کریپتوکارنسی آشنا شوید؛ به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم که ادامه این مقاله را مطالعه کنید.

سفارش محدود (Limit Order)‌ و سفارش بازار (Market Order)

تمام پیشنهادات خرید و فروش بر روی دفتر سفارشات ثبت می‌شود. سفارش های تکمیل شده در این دفتر، معمولا معیار تعیین قیمت دارایی ها هستند. سوال اینجاست که این توضیحات به مفهوم میکر و تیکر چه ربطی دارد؟ فرض کنید که در کیف پول یک شخص فرضی به نام دانیال، ۳ عدد بیت کوین وجود داشته باشد. در حالیکه قیمت هر واحد بیت کوین ۴۸ هزار دلار است، دانیال قصد فروش یک عدد از کوین هایش را به قیمت ۵۰ هزار دلار دارد. او سفارش خود را ثبت می‌کند و هر زمان که خریداری حاضر به خریداری بیت کوین با قیمت مد نظر دانیال شد، سفارش تکمیل می‌شود (معامله انجام می‌شود).

پس از این معامله، قیمت بیت کوین بازارساز (Market Maker) چیست؟ در این صرافی،‌ ۵۰ هزار دلار خواهد بود و تا زمان تغییر قیمت در معامله بعدی، ثابت خواهد ماند. به مثال بالا سفارش محدود (Limit Order)‌ می‌گویند. برای تکمیل شدن این نوع سفارشات، یک سری قید و شرط باید رعایت شود که در زمان ثبت سفارش، بستر آن شرایط مهیا نیست. در مثال بالا، شرایط فروش بیت کوین با قیمت ۵۰ هزار دلار نیست و به محض فراهم شدن شرایط، معامله انجام می‌شود.

در مقابل، سفارش بازار (Market Order) وجود دارد که هیچ قیدی برای انجام شدن آن ها لحاظ نمی‌شود و تقریبا پس از ثبت سفارش، با اولین قیمت، معامله انجام می‌شود. برای مثال؛ زمانی که درخواست خرید یک بیت کوین را بدون قید و شرط (سفارش بازار) ثبت می‌کنید، صرافی یک بیت کوین با پایین ترین قیمت برای شما می‌خرد.

میکر ارز دیجیتال یعنی چه؟

کاربرانی که برای خرید و فروش رمز ارز، سفارش محدود ثبت می‌کنند و از این راه نقدینگی صرافی را بالا می‌برند، میکر یا بازار ساز (Maker) هستند. این کاربران با ثبت سفارشات خود، سهولت و سرعت انجام معاملات را افزایش می‌دهند. تفاوتی نمی‌کند که فروشنده یا خریدار باشید؛ اگر برای ثبت سفارشات خود قیدی مشخص کنید، جزو میکرها به حساب می‌آیید.

در بالا مثالی از فروش بیت کوین آورده ایم؛ برای خرید رمز ارز نیز، داستان مشابهی خواهیم داشت. برای مثال، در دفتر سفارشات قید می‌کنید:

«هرگاه، قیمت بیت کوین تا ۴۵ هزار دلار پایین آمد، آنگاه؛ یک بیت کوین برای من خریداری کن!»

بدیهی است که میکرها بلافاصله پس از ثبت سفارش به خواسته خود نرسند؛ چرا که ممکن است شرایط تعیین شده از سمت آن ها تا زمان فراهم شدن آن طول بکشد. کاهش مدت انتظار یک میکر تا تکمیل معامله، به فاکتوری به نام «نقدینگی» بستگی دارد. در ادامه به توضیح این مفهوم می‌پردازیم.

تیکر ارز دیجیتال یعنی چه؟

به آن دسته از کاربرانی که سفارش بازار را ثبت می‌کنند (برای سفارش خود، شرط و قید اعمال نمی‌کنند) تیکر یا پذیرنده سفارش (Taker) می‌گویند. بدیهی است که تیکرها (در صرافی هایی که نقدینگی نسبتا بالایی دارند) بلافاصله پس از ثبت سفارش، به خواسته خود می‌رسند.

پذیرنده سفارش، در واقع از سفارش های محدود تیکرها که در قبل ثبت شده است استفاده می‌کنند. بنابراین؛ میکرها با قرار دادن سفارش محدود، درخواست خود را در دفتر سفارشات ثبت می‌کنند و از سوی دیگر، تیکرها با ثبت سفارش بازار (قبول سفارش تیکرها)، معامله را انجام می‌دهند.

سفارش بازار در برخی از صرافی ها که از شهرت کمتری برخوردار هستند، معنایی ندارد و کاربران آن ها فقط امکان ثبت سفارش محدود را دارند. تکلیف میکر و تیکر بودن در این صرافی ها چیست؟ در این شرایط اگر سفارش شما تکمیل کننده درخواست محدودِ دیگری باشد، شما در نقش یک تیکر هستید.

نقدینگی (Liquidity)‌ در صرافی ارز دیجیتال چیست؟

در چند پاراگراف قبل، تاثیر معاملات میکر و تیکرها را با میزان نقدشوندگی مشاهده کردید؛ اما این مفهوم به چه معناست؟ نقدینگی یعنی؛ میزان سادگی فروش یک کالا. به عبارت دیگر؛ فاصله زمانی‌ بین نقطه اراده به فروختن یک کالا تا فروش آن هرچقدر کوتاه تر باشد، نقدینگی آن محصول بالاتر است. هر چقدر نقدینگی یک کالا بیشتر باشد، فروش یا مبادله آن راحت تر می‌شود. در بازاری که نقدینگی بالایی دارد، تقاضا برای خرید دارایی ها فراوان و همچنین عرضه دارایی، توسط فروشندگان زیاد است.

زمانی که حجم تراکنش ها در یک بازار بالا باشد، پایین ترین قیمت پیشنهادی خرید و بالاترین قیمت پیشنهادی فروش در محدوده ای کوچک و نزدیک به هم خواهد بود. در نتیجه؛ در بازاری که نقدینگی آن بالا است، شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش (تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش) بسیار کوچک خواهد بود.

در مقابل بازار با نقدینگی بالا، مارکت با نقدینگی پایین وجود دارد؛ در این بازار، برای فروش اجناس یا دارایی خود با قیمت منطقی و به صورت فوری، به مشکل برخواهید خورد و مجبور به کاهش دادن رقم مدنظرتان و فروش زیر قیمت بازار می‌شوید. شکاف قیمت در این بازار به نسبت شرایط قبل، بسیار زیاد است.

کارمزد معاملات برای میکر و تیکرها

صرافی ارز دیجیتال، در قبال خدمتی که به کاربران می‌کند، درصدی از مقدار تراکنش را به عنوان کارمزد برای خود نگه می‌دارد. نحوه محاسبه کارمزد در صرافی ها، مطلب بسیار مهمی است که دانستن آن می‌تواند به شما در انتخاب صرافی کمک کند. آنچه برای ما در اینجا اهمیت دارد، تفاوت اعمال کارمزد بین میکر و تیکر در صرافی ارز دیجیتال است.

در صرافی ها معمولا کارمزد کمتری از میکرها دریافت می‌شود، زیرا آن ها با ثبت سفارش محدود، به تامین نقدینگی صرافی کمک می‌کنند. قطعا یکی از مهم ترین معیارها برای انتخاب صرافی، میزان نقدینگی آن مجموعه است؛ بالا بودن نقدینگی برای صرافی ها بسیار مهم است و به همین دلیل، معمولا میکرها که عامل اصلی افزایش لیکوئیدیتی هستند، از تخفیف بیشتری بهره مند می‌شوند. در جدول پایین، نمونه‌ای از تفاوت کارمزد تیکر و میکر در معاملات اسپات صرافی اوکی اکس خارجی را مشاهده می‌کنید.

level	حداکثر میزان کوین OKB در کیف پول صرافی	دارایی یا مجموع حجم معاملات ماهانه (دلار)	کارمزد میکر	کارمزد تیکر
Lv 1	< 500	< 100,000 / < 10,000,000	۰.۰۸۰%	۰.۱۰۰%
Lv 2	≥ ۵۰۰	< 100,000 / < 10,000,000	۰.۰۷۵%	۰.۰۹۵%
Lv 3	≥ ۱,۰۰۰	< 100,000 / < 10,000,000	۰.۰۷۰%	۰.۰۹۰%
Lv 4	≥ ۱,۵۰۰	< 100,000 / < 10,000,000	۰.۰۶۵%	۰.۰۸۵%
Lv 5	≥ بازارساز (Market Maker) چیست؟ ۲,۰۰۰	< 100,000 / < 10,000,000	۰.۰۶۰%	۰.۰۸۰%

معمولا در صرافی های مطرح و شناخته شده بین المللی، برای برخورداری از تخفیفات مربوط به میکر و تیکر بودن، باید از سطح کاربری (User Level) نسبتا خوبی برخوردار باشید. برای مثال در صرافی بایننس، کاربرانی که سطح کاربری آن ها در ساده ترین حالت ممکن (VIP0) باشد،‌ از تخفیف میکر و تیکر بودن بهره مند نمی‌شوند.

جمع بندی

زمانی که دو معامله گر در بازار ارزهای دیجیتال با هم معامله می‌کنند، یکی از آن ها در نقش بازار ساز (Maker) و دیگری در نقش بازار پذیر (Taker) فعالیت میکند. از مهم ترین تفاوت هایی که میکر و تیکر با هم دارند، تفاوت کارمزد اعمالی از سوی صرافی برای آن ها است. به صورت خلاصه می‌شود گفت که میکر کسی است که یک سفارش خرید یا فروش را با قید کردن شرط یا شروط خاص ثبت می‌کند و تیکر کسی است که شرط های سفارش میکر را با معیارهای خود مناسب دیده و معامله را می‌پذیرد.

سوالات متداول

تیکر و میکر چیست؟

میکر به کاربری گفته می شود که سفارش خود را در صرافی ثبت می‌کند تا در صورت پیدا شدن کاربری دیگر که با شرایط تعیین شده موافق است‌ (تیکر)، معامله برقرار شود.

کارمزد تیکر و میکر در صرافی ها چگونه است؟

در صرافی های مختلف نحوه محاسبه کارمزد متفاوت است؛ اما معمولا مقدار فی میکر، کمتر از میزان کارمزد تیکر برآورد می‌شود.

میکر (Maker) و تیکر (Taker) در بازار چه کسانی هستند؟

عبارات «بازارساز» و «بازارپذیر» یا همان «میکر» و «تیکر» برای هر کسی که از صرافی‌های پرشیا بلاکچین استفاده کرده باشد آشناست. همان طور که می‌بینید، واژه «بازار» در هر دوی این عبارات مشترک است. ارزهای دیجیتال هم مانند هر دارایی دیگری نیازمند محیطی برای خریدوفروش هستند. به‌بیان دیگر، برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال، به یک بازار اختصاصی احتیاج داریم که در حال حاضر، صرافی‌های پرشیا بلاکچین این بازار را در اختیار ما قرار می‌دهند.

امروزه صرافی‌های پرشیا بلاکچین انواع متنوعی دارند و خود به دو نوع متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند. نحوه انجام معاملات و تکمیل سفارش‌ها در این صرافی‌ها با یکدیگر متفاوت است. انواع جدیدتر و غیرمتمرکز صرافی‌های پرشیا بلاکچین، برای انجام معاملات از یک نوآوری به نام «بازارساز خودکار» استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: بازارساز خودکار (AMM) چیست؟ آشنایی با قلب تپنده صرافی‌های غیرمتمرکز

نوآوری صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال به‌شدت ارزشمند است؛ اما حقیقت این است که با وجود افزایش محبوبیت صرافی‌های غیرمتمرکز، هنوز هم بیشترین تعداد کاربران در صرافی‌های متمرکز فعالیت دارند چون امکانات و فرصت‌هایی که این صرافی‌ها ارائه می‌کنند، بسیار متنوع است و کارکردن با آنها، هنوز هم برای اغلب کاربران ساده‌تر است.

صرافی‌های متمرکز بر پایه مکانیسمی به نام «دفتر سفارشات» (Order Book) کار می‌کنند. نحوه کار این صرافی‌ها به این شکل است که ابتدا کاربران سفارش‌های خرید و فروش خود را (با ذکر مقدار و مبلغ پیشنهادی) در دفتر سفارشات ثبت می‌کنند. سپس موتور تطبیق خودکار صرافی، سفارشات خرید و فروش را بر اساس قیمت‌های پیشنهادی با یکدیگر تطبیق می‌دهد و از این طریق آنها را تکمیل می‌کند.

بنابراین در این صرافی‌ها، دو نوع کاربر وجود دارد: کاربری که سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کند و کاربری که این سفارش را برمی‌گزیند. دسته اول از کاربران را میکر (market maker) یا سفارش‌‌گذار می‌خوانند و دسته دوم، تیکر (market taker) یا سفارش‌‌‌بردار نامیده می‌شوند.

در حقیقت اگر در صرافی پرشیا بلاکچین سفارشی با قیمت متفاوت از بازار (سفارش Limit) ثبت کنید، به‌طوری که سفارش شما بلافاصله تکمیل نشود و به قسمت سفارشات در دست انجام برود، شما یک میکر هستید و در بیشتر صرافی‌ها از مزیت کارمزد برخوردار خواهید بود. از طرف دیگر، اگر در صرافی سفارشی با قیمت بازار (سفارش Market) ثبت‌ کنید، به‌طوری که سفارش بلافاصله تکمیل شود و وارد دفتر معاملات نشود، شما یک تیکر هستید.

در این مقاله که به‌کمک مطلبی از آکادمی بایننس نوشته شده است، مفهوم میکر و تیکر را بررسی خواهیم کرد.

مروری بر سازوکار صرافی‌های پرشیا بلاکچین

وقتی می‌گوییم مثلاً فلان دارایی نقدینگی دارد یا یک دارایی دیگر نقدینگی ندارد، منظورمان چیست؟ نقدینگی به این معناست که یک دارایی را تا چه اندازه آسان و سریع می‌توان فروخت. هرچقدر که یک دارایی نقدینگی بالاتری داشته باشد یا به‌بیان دیگر «نقدشونده‌تر» باشد، فروش و تبدیل آن به پول نقد یا هر دارایی دیگری راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.

یک اونس طلا یک دارایی با نقدینگی بالاست، یا به‌بیان دیگر، یک دارایی «نقدشونده» است؛ چراکه در مدت‌زمان کوتاهی می‌توان آن را به‌راحتی به پول نقد تبدیل کرد. در مقابل، دارایی‌های مانند املاک و مستغلات نسبت به طلا نقدشوندگی پایین‌تری دارند یا به‌عبارتی «نقدناشونده» هستند؛ چراکه زمان بیشتری برای فروش آنها لازم است. نقدینگی بازار هم تقریباً چیزی شبیه به همین موضوع است.

بازار دارای نقدینگی، بازاری است که در آن می‌توانید دارایی‌ها را به‌راحتی و با قیمتی منصفانه خریدوفروش کنید. در چنین بازاری، تقاضا برای خرید دارایی موردنظر بالاست و میزان عرضه آن نیز از سوی کسانی که قصد فروش دارند بسیار زیاد است.

وقتی حجم فعالیت در یک بازار تا این اندازه بالا باشد، بالاترین قیمت پیشنهادی برای فروش و پایین‌ترین قیمت پیشنهادی برای خرید در محدوده‌ای نزدیک به هم خواهند بود؛ یعنی جایی که خریداران و فروشندگان به یک نقطه مشترک می‌رسند. در نتیجه، تفاوت بین بالاترین پیشنهاد خرید و کمترین پیشنهاد فروش بسیار کم خواهد بود. این تفاوت قیمت پیشنهادی برای خرید و فروش را «شکاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش» می‌نامند.

در مقابل، یک بازار با نقدینگی پایین هیچ‌یک از این خصوصیات را ندارد. اگر بخواهید یک دارایی را در چنین بازاری بفروشید، در فروش آن با قیمت مناسب مشکل خواهید داشت؛ زیرا تقاضای زیادی برای آن وجود ندارد. در نتیجه، شکاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش در بازارهای با نقدینگی پایین، معمولاً بسیار زیاد است.
اکنون که با مفهوم نقدینگی آشنا شدیم، سراغ بررسی دو مفهوم بازارساز و بازارپذیر می‌رویم.

میکر (بازارساز) و تیکر (بازارپذیر)

همان‌ طور که گفته شد، به‌طور کلی میکر کسی است که یک سفارش خرید یا فروش را ایجاد می‌کند و از این طریق زمینه‌ را برای انجام یک معامله فراهم می‌آورد. تیکر نیز کسی است که آن سفارش را با معیارهای موردنظر خود مناسب دیده و آن را می‌پذیرد تا معامله انجام شود. معامله‌گرانی که در یک صرافی فعالیت می‌کنند، یکی از این نقش‌ها را برعهده دارند. البته گاهی ممکن است یک معامله‌گر هم بازارساز باشد و هم بازارپذیر.

میکر یا سفارش‌‌گذار کیست؟

صرافی‌ها معمولاً قیمت یک دارایی را بر اساس آخرین سفارش‌های تکمیل‌شده در دفتر سفارشات تعیین می‌کنند. دفتر سفارشات جایی است که همه پیشنهادهای خریدوفروش از سوی کاربران در آن ثبت می‌شود.

یک سفارش در واقع دستورالعملی است که می‌تواند چیزی شبیه به این باشد: «۲ واحد بیت کوین را در قیمت ۴۵,۰۰۰ دلار بفروش». این سفارش در دفتر سفارشات ثبت می‌شود و بازارساز (Market Maker) چیست؟ هر زمان که خریداری حاضر شد بیت کوین را به قیمت ۴۵٬۰۰۰ دلار بخرد، سفارش انجام می‌شود. بعد از این معامله، قیمت بیت کوین در آن صرافی ۴۵٬۰۰۰ دلار خواهد بود (تا زمانی که معامله بعدی با قیمت دیگری انجام شود).

مثالی که در بالا بیان شد، نمونه‌ای از یک «سفارش محدود (Limit Order)» است. سفارش‌های محدود، سفارش‌هایی هستند که شرایط خاصی برای تحقق آنها قید می‌شود. به‌عنوان مثال، در زمان نگارش این مقاله قیمت بیت کوین کمی بیشتر از ۳۹,۰۰۰ دلار است و وقتی شما سفارشی را برای فروش بیت کوین در قیمت ۴۵,۰۰۰ دلار ثبت می‌کنید، در واقع شرطی را قید کرده‌اید که هنوز برآورده نشده است.

در مقابل این نوع از سفارش، «سفارش‌های بازار (market order)» وجود دارند که شرط خاصی برای آنها قید نمی‌شود و تقریباً بلافاصله پس از ثبت سفارش (با اولین قیمت در دسترس) اجرا می‌شوند. به‌عنوان مثال وقتی که شما برای خرید ۲ بیت کوین سفارش بازار ثبت می‌کنید، به صرافی اجازه می‌دهید تا از میان پایین‌ترین سفارش‌های محدود فروش، ۲ بیت کوین برایتان بخرد.

میکرها کاربرانی هستند که «سفارش‌های محدود» را در هم در حوزه خرید و هم در حوزه فروش در دفتر سفارشات صرافی‌ها ثبت می‌کنند و از این طریق، نقدینگی صرافی را بالا می‌برند. آنها با این کار خود در واقع «بازار خریدوفروش» را برای صرافی «ایجاد» می‌کنند و سرعت و سهولت انجام معاملات در صرافی را افزایش می‌دهند.

معمولاً معامله‌گران بزرگ و مؤسسات (مانند آن‌هایی که تخصصشان انجام معاملات با حجم بالاست) نقش میکر را بر عهده می‌گیرند؛ اما معامله‌گران کوچک هم می‌توانند به‌راحتی با ثبت سفارش‌های محدود، نقش میکر را ایفا کنند.

تیکر یا سفارش‌‌‌بردار کیست؟

نقش تیکر یا سفارش‌‌بردار دقیقاً عکس میکر است.

تیکرها کسانی هستند که «سفارش‌های بازار» را در صرافی ثبت می‌کنند و بازارساز (Market Maker) چیست؟ در کمترین زمان و با اولین قیمت در دسترس، سفارش خود را به انجام می‌رسانند. آنها در حقیقت از سفارش‌های محدودی که میکرها پیش‌‌تر ثبت کرده بودند برای انجام معامله خود استفاده می‌کنند.

بنابراین اتفاقی که می‌افتد این‌گونه است: میکرها با قراردادن یک سفارش محدود در دفتر سفارشات، نقدینگی صرافی را افزایش می‌دهند؛ چراکه خریدوفروش را برای کاربران آسان‌تر می‌کنند. از سوی دیگر، تیکرها از طریق یک سفارش بازار که پیش‌تر توضیح دادیم، بخشی از این نقدینگی را برداشت می‌کنند. تیکرها با این کار سفارش‌های موجود در دفتر سفارشات را بلافاصله تکمیل می‌‌کنند.

اگر قبلاً در صرافی‌های پرشیا بلاکچین سفارش بازار (Market Order) ثبت کرده‌اید یا خریدوفروش فوری انجام داده‌اید، باید گفت که در نقش یک تیکر یا سفارش‌بردار عمل کرده‌اید و اگر از سفارش‌های محدود (limit orders) استفاده کرده‌اید، در نقش میکر ظاهر شده‌اید.

البته توجه به این نکته ضروری است که برخی از صرافی‌ها (بازارساز (Market Maker) چیست؟ عموماً صرافی‌های کمتر شناخته‌شده و با نقدینگی اندک)، از قابلیت «سفارش بازار» استفاده نمی‌کنند و فقط امکان ثبت «سفارش‌های محدود» را دارند. اگر در این صرافی‌ها معامله می‌‌کنید، حتماً باید یک سفارش محدود ثبت کنید؛ اما با این وجود باز هم می‌توانید تیکر باشید. نکته اینجاست که اگر سفارش شما تکمیل‌کننده سفارش محدود دیگری باشد، شما تیکر هستید.

کارمزد میکر و تیکر در صرافی‌ها

صرافی‌ها بخش قابل‌توجهی از درآمد خود را با دریافت بازارساز (Market Maker) چیست؟ کارمزد از معاملاتی که میان کاربران انجام می‌شود کسب می‌کنند. یعنی هر بار که سفارش شما انجام می‌شود، مقدار کمی از آن را بابت کارمزد پرداخت می‌کنید؛ اما مقدار کارمزد در صرافی‌های گوناگون متفاوت است و به حجم سفارش و نقش شما در آن معامله هم بستگی دارد.

معمولاً میکرها در صرافی‌های پرشیا بلاکچین مشمول نوعی تخفیف می‌شوند؛ زیرا به تأمین نقدینگی صرافی کمک می‌کنند. بالابودنِ نقدینگی برای صرافی‌ها ویژگی بسیار حیاتی و بازارساز (Market Maker) چیست؟ مثبتی است. زیرا معامله در یک صرافی با نقدینگی بالا، نسبت به جایی که نقدینگی کمتر‌ی دارد، برای معامله‌گران جذاب‌تر، سریع‌تر و ساده‌تر است.

بنابراین منطقی است که صرافی‌ها از میکرها استقبال کنند و کارمزد کمتری را برای آنها در نظر بگیرند. در مقابل، تیکرها در بسیاری از موارد کارمزد بالاتری نسبت به میکرها پرداخت می‌کنند؛ زیرا نقدینگی از سوی آنها تأمین نمی‌شود.

البته برای اغلب کاربران ایرانی که در صرافی‌های خارجی احراز بازارساز (Market Maker) چیست؟ هویت نشده‌اند و با سطح کاربری پایه فعالیت می‌کنند، کارمزد میکر و تیکر تفاوتی ندارد. به‌عنوان مثال در تصویر زیر، نرخ کارمزد معاملات در صرافی بایننس را مشاهده می‌کنید که در سطح کاربری پایه (VIP0) برای میکر و تیکر، ۰.۱ درصد از ارزش کل معامله است.

جمع‌بندی

در این مقاله تلاش کردیم مفهوم میکر و تیکر را در صرافی‌های پرشیا بلاکچین توضیح دهیم و نقش آنها را در این صرافی‌ها بررسی کنیم. با مطالعه این مقاله حتماً متوجه شده‌اید که وجود میکر و تیکر در صرافی‌هایی تعریف می‌شود که از دفتر سفارشات استفاده می‌کنند؛ وقتی می‌گوییم صرافی‌هایی که از دفتر سفارشات استفاده می‌کنند، یعنی تقریباً همه صرافی‌های متمرکز معروفی که می‌شناسیم، به‌علاوه تعداد محدودی از صرافی‌های غیرمتمرکز.

تعداد میکرها و تیکرها یکی از عواملی است که حجم معاملات یک صرافی را مشخص می‌کند و هرچه اعتبار یک صرافی بیشتر باشد، تعداد میکرها و تیکرهای آن هم بیشتر خواهد بود.

می‌دانید که همه فرایندی که در صرافی‌های پرشیا بلاکچین طی می‌شود اینترنتی و آنلاین است. از همین رو، مفهوم «اعتبار» برای این صرافی‌ها بسیار اهمیت دارد و میزان قابل‌اعتمادبودن آنها را مشخص می‌کند. بنابراین دفعه بعدی که قصد داشتید از یک صرافی جدید استفاده کنید و آن را اعتبارسنجی کنید، بد نیست نگاهی به دفتر سفارشات آن بیندازید و تعداد و تنوع سفارش‌های آن را بررسی کنید.

چگونه پنکیک سواپ خرید و فروش کنم

همان طور که گفتیم، در صرافی پنکیک سواپ (برخلاف صرافی‌های متمرکز) خبری از دفتر سفارشات خرید و فروش در میان نیست. همچنین معاملات میان خریداران و فروشندگان در این پلتفرم، به‌صورت همتا‌به‌همتا انجام نمی‌شود. پنکیک سواپ نیز مانند یونی سواپ، برای مدیریت معاملات، از استخر‌های نقدینگی و مکانیسم بازارساز خودکار استفاده می‌کند.

در ادامه این قسمت، مفاهیم و سازوکار عملکرد عناصر اصلی پلتفرم پنکیک سواپ، شامل استخرهای نقدینگی، بازارساز خودکار و توکن‌های کیک (CAKE) را توضیح خواهیم داد.

چگونه پنکیک سواپ خرید و فروش کنم

استخر‌ نقدینگی (Liquidity Pool)، فضایی مجازی است که افراد می‌توانند با سپرده‌گذاری جفت‌ارزهای دلخواه خود در آن، نقدینگی لازم برای مبادلات توکن‌ها را فراهم ‌کنند. افرادی که توکن‌های خود را در استخر‌های نقدینگی سپرده‌گذاری می‌کنند، اصطلاحاً تأمین‌کننده نقدینگی (Liquidity Provider) نامیده می‌شوند. هربار که کاربران پنکیک سواپ تبدیلی را انجام می‌دهند، کارمزدی را برای آن پرداخت می‌کنند که بخش زیادی از این کارمزد، به‌عنوان مشوق مالی به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌یابد.

در این روش، کاربران به‌جای معامله مستقیم با یکدیگر، توکن‌‌های خود را با توکن‌های موجود در استخر‌ها مبادله کرده و قراردادهای هوشمند، نقش واسطه میان کاربران و استخر‌های نقدینگی را ایفا می‌کنند.

هر فرد می‌تواند با مشارکت در استخرهای نقدینگی پنکیک سواپ و تأمین نقدینگی یک جفت توکن (مثلاً BNB/CAKE) به‌میزان برابر، در این فرایند نقش ایفا کند. این افراد در ازای سپرده‌گذاری دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی، توکن‌های مخصوص استخرها (LP token) را دریافت می‌کنند. توکن‌های LP این امکان را ایجاد می‌کنند که افراد در هر زمان دلخواه، سپرده خود را پس گرفته و از این پلتفرم خارج کنند.

همچنین استفاده از توکن‌های LP، روش مناسبی برای توزیع درآمدها (کارمزد مبادلات) بین تأمین‌کنندگان نقدینگی است.

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا AMM (Automated Market Maker) نوعی پروتکل خودکار برای قیمت‌گذاری دارایی‌هاست. در این پروتکل، به‌جای استفاده از دفتر سفارشات، یک الگوریتم ریاضی مبتنی بر عرضه و تقاضا، قیمت دارایی‌های موجود در استخر‌ها را تعیین می‌کند.

هریک از استخر‌های نقدینگی پنکیک سواپ، شامل یک جفت‌ارز (یعنی دو توکن مختلف) هستند که بازارساز خودکار، بر اساس نسبت وزنی این دو دارایی در استخر، ارزش آنها را نسبت به یکدیگر تعیین می‌کند.

برای فهم بهتر این مکانیسم، جفت‌ارز BNB/USDT را درنظر بگیرید. اگر تعداد BNB را X، تعداد استیبل کوین BUSD را Y و حجم نقدینگی استخر موردنظر را K در نظر بگیریم، در فرمول X * Y = K مقدار K همیشه ثابت خواهد بود. بنابراین پروتکل بازارساز خودکار، قیمت X و Y را به‌گونه‌ای تعیین ‌می‌کند که در فرمول بالا، K ثابت بماند.

توکن کیک (CAKE) چیست و چه نقشی در پلتفرم پنکیک سواپ دارد؟

وقتی وارد پنکیک سواپ می‌شوید، بیش از هرچیز، احساس وارد شدن به یک شهربازی غیرمتمرکز را دارید. امکانات و بخش‌های مختلف پنکیک سواپ مانند تبادل ارزها، تأمین نقدینگی، کشت سود، استخر‌های Syrup، و لاتاری درست مانند وسایل یک شهربازی کنار هم چیده شده‌اند و هریک از آنها کاربر را وسوسه می‌کند که از بقیه قسمت‌ها هم استفاده کند و در آخر شانس خود را در لاتاری امتحان کند. توکن کیک (CAKE)، بلیط ورود به این شهربازی است که امکان استفاده از بخش‌های مختلف اکوسیستم پنکیک سواپ را فراهم می‌کند.

اما اگر یک تعریف علمی‌تر و اصولی‌تر از توکن کیک بخواهید، می‌توانیم آن را این‌گونه تعریف کنیم:

کیک، توکن اصلی پلتفرم پنکیک سواپ است که هدف اولیه آن، ایجاد انگیزه مالی برای تأمین‌کنندگان نقدینگی در این صرافی است؛ علاوه بر این، توکن کیک، امکان استفاده از سایر قابلیت‌های پنکیک سواپ را نیز فراهم می‌کند. این توکن بر بستر شبکه بایننس اسمارت چین (BSC) و تحت استاندارد BEP20 ایجاد شده است.

پلتفرم شارژ پنکیک سواپ + پلتفرم تبدیل پنکیک سواپ + پلتفرم تبادل پنکیک سواپ + سامانه خرید پنکیک سواپ + سامانه فروش پنکیک سواپ + سامانه خرید و فروش پنکیک سواپ + سامانه شارژ پنکیک سواپ + سامانه شارژ حساب پنکیک سواپ + سامانه تبدیل پنکیک سواپ + سامانه تبادل پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال خرید پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال برای فروش پنکیک سواپ + سایت انلان ارز دیجیتال برای خرید و فروش پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال برای شارژ پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال برای شارژ حساب پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال برای تبدیل پنکیک سواپ + سایت انلاین ارز دیجیتال برای تبادل پنکیک سواپ + خرید و فروش و تبادل ارز دیجیتال پنکیک سواپ + خرید و فروش و تبدیل و تبادل و شارژ حساب ارز دیجیتال پنکیک سواپ + فروش و خرید و تبدیل ارز دیجیتال پنکیک سواپ + خرید و فروش و تبدیل ارز دیجیتال پنکیک سواپ + تبدیل و خرید و فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ + تبادل و خرید و فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع خرید و فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع خرید ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع شارژ ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع شارژ حساب ارز دیجیتال پنکیک سواپ + بهترین مرجع تبدیل ارز دیجیتال + بهترین مرجع تبادل ارز دیجیتال + بهترین مرجع خرید و فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + بهترین مرجع خرید ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + بهترین مرجع فروش ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + بهترین مرجع شارژ ارز دیجیتال پنکیک سواپ بازارساز (Market Maker) چیست؟ در ایران + بهترین مرجع شارژ حساب ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + بهترین مرجع تبدیل ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + بهترین مرجع تبادل ارز دیجیتال پنکیک سواپ در ایران + خرید و فروش و تبدیل امن پنکیک سواپ + فروش و خرید و تبدیل امن پنکیک سواپ + تبدیل و خرید و فروش امن پنکیک سواپ + تبادل و تبدیل و خرید و فروش و شارژ و شارژ حساب پنکیک سواپ + سامانه خرید پنکیک سواپ + سامانه خرید و فروش پنکیک سواپ + سامانه فروش پنکیک سواپ + سامانه تبدیل پنکیک سواپ + سامانه تبادل پنکیک سواپ + سامانه شارژ پنکیک سواپ + سامانه شارژ حساب پنکیک سواپ + سامانه انلاین خرید پنکیک سواپ + سامانه انلاین فروش پنکیک سواپ + سامانه انلاین خرید و فروش پنکیک سواپ + سامانه انلاین شارژ پنکیک سواپ + سامانه انلاین شارژ حساب پنکیک سواپ بازارساز (Market Maker) چیست؟ + سامانه انلاین تبدیل پنکیک سواپ + سامانه انلاین تبادل پنکیک سواپ + خرید پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + فروش پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + خرید و فروش پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + شارژ پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + شارژ حساب پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + تبدیل پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + تبادل پنکیک سواپ به مقدار کم نیز امکان پذیر است + بدون محدودیت پنکیک سواپ بخرید + بدون محدودیت پنکیک سواپ بفروشید + بدون محدودیت پنکیک سواپ بخرید و بفروشید + بدون محدودیت پنکیک سواپ تبدیل کنید + بدون محدودیت پنکیک سواپ را شارژ حساب کنید + خرید با کارت بانکی برای خرید پنکیک سواپ + خرید با کارت بانکی برای شارژ پنکیک سواپ + خرید با کارت های بانکی برای شارژ حساب پنکیک سواپ + خرید پنکیک سواپ و فروش پنکیک سواپ انلاین با ریال و تومان از سایت ای ایکس هادی

خرید پنکیک سواپ CAKE

فروش پنکیک سواپ CAKE

خرید و فروش پنکیک سواپ CAKE

شارژ پنکیک سواپ CAKE

خرید با کمترین کارمزد پنکیک سواپ CAKE

خرید ارزان پنکیک سواپ CAKE

شارژ حساب پنکیک سواپ CAKE

خرید با کمترین کارمزد پنکیک سواپ CAKE

خرید اتوماتیکپنکیک سواپ CAKE

خرید انلاین پنکیک سواپ CAKE

چگونه خرید کنم پنکیک سواپ CAKE

چگونه فروش کنم پنکیک سواپ CAKE

بهترین سایت برای خرید و فروش پنکیک سواپ CAKE

بهترین قیمت در خرید و فروش پنکیک سواپ CAKE

نحوه خرید پنکیک سواپ CAKE

نحوه فروش پنکیک سواپ CAKE

نحوه خرید و فروش پنکیک سواپ CAKE

بهترین راه برای خرید و فروش پنکیک سواپ CAKE

(( با کلیک به عکس زیر به کانال تلگرام سایت Exhadi بپیوندید ))

جهت خرید انلاین و اتوماتیک پنکیک سواپ CAKE از سایت Exhadi به عکس خرید در زیر کلیک کنید :

جهت فروش انلاین و اتوماتیک پنکیک سواپ CAKE به سایت Exhadi به عکس فروش در زیر کلیک کنید :

میکر (Maker) و تیکر (Taker) در بازار چه کسانی هستند؟

میکر کسی است که یک سفارش خرید یا فروش را ایجاد می‌کند و از این طریق زمینه‌ را برای انجام یک معامله فراهم می‌آورد. تیکر نیز کسی است که آن سفارش را با معیارهای موردنظر خود مناسب دیده و آن را می‌پذیرد تا معامله انجام شود.

میکر (Maker) و تیکر (Taker) در بازار چه کسانی هستند؟

عبارات «بازارساز» و «بازارپذیر» یا همان «میکر» و «تیکر» برای هر کسی که از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کرده باشد، آشناست. همان‌طور که می‌بینید، واژه «بازار» در هر دوی این عبارات مشترک است. ارزهای دیجیتال هم مانند هر دارایی دیگری نیازمند محیطی برای خریدوفروش هستند.

به‌بیان دیگر، برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال، به یک بازار اختصاصی احتیاج داریم که در حال حاضر، صرافی‌های ارز دیجیتال این بازار را در اختیار ما قرار می‌دهند. امروزه صرافی‌های ارز دیجیتال انواع متنوعی دارند و خود به دو نوع متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند.

نحوه انجام معاملات و تکمیل سفارش‌ها در این صرافی‌ها با یکدیگر متفاوت است. انواع جدیدتر و غیرمتمرکز صرافی‌های ارز دیجیتال، برای انجام معاملات از یک نوآوری به نام «بازارساز خودکار» استفاده می‌کنند.

نوآوری صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیای ارزهای دیجیتال به‌شدت ارزشمند است؛ اما حقیقت این است که با وجود افزایش محبوبیت صرافی‌های غیرمتمرکز، هنوز هم بیشترین تعداد کاربران در صرافی‌های متمرکز فعالیت دارند چون امکانات و فرصت‌هایی که این صرافی‌ها ارائه می‌کنند، بسیار متنوع است و کارکردن با آنها، هنوز هم برای اغلب کاربران ساده‌تر است.

صرافی‌های متمرکز بر پایه مکانیزمی به نام «دفتر سفارشات (Order Book)» کار می‌کنند. نحوه کار این صرافی‌ها به این شکل است که ابتدا کاربران سفارش‌های خرید و فروش خود را (با ذکر مقدار و مبلغ پیشنهادی) در دفتر سفارش‌ها ثبت می‌کنند. سپس موتور تطبیق خودکار صرافی، سفارش‌های خرید و فروش را بر اساس قیمت‌های پیشنهادی با یکدیگر تطبیق می‌دهد و از این طریق آنها را تکمیل می‌کند.

بنابراین در این صرافی‌ها، دو نوع کاربر وجود دارد: کاربری که سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کند و کاربری که این سفارش را برمی‌گزیند. دسته اول از کاربران را میکر (market maker) یا سفارش‌‌گذار می‌خوانند و دسته دوم، تیکر (market taker) یا سفارش‌‌‌بردار نامیده می‌شوند.

در حقیقت اگر در صرافی ارز دیجیتال سفارشی با قیمت متفاوت از بازار (سفارش Limit) ثبت کنید، به‌طوری که سفارش شما بلافاصله تکمیل نشود و به قسمت سفارش‌های در دست انجام برود، شما یک میکر هستید و در بیشتر صرافی‌ها از مزیت کارمزد برخوردار خواهید بود.

از طرف دیگر، اگر در صرافی سفارشی با قیمت بازار (سفارش Market) ثبت‌ کنید، به‌طوری که سفارش بلافاصله تکمیل شود و وارد دفتر معاملات نشود، شما یک تیکر هستید. صرافی‌ها در همه بازارها از جمله فارکس، اوراق بهادار یا ارزهای دیجیتال، جایی هستند که خریداران و فروشندگان به هم می‌رسند.

اگر این نقاط تلاقی وجود نداشته باشند، افراد برای انجام معاملات خود مجبور می‌شوند در شبکه‌های اجتماعی یا جایی شبیه آن تبلیغ کنند. مثلا اگر بخواهید بیت کوین خود را با اتریوم مبادله کنید، باید پیشنهاد خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید و امیدوار باشید که شاید کسی پیدا شود و پیشنهاد شما را بپذیرد و حاضر به معامله شود.

صرافی‌های ارز دیجیتال این مشکل را برطرف کرده‌ و محیطی نسبتا امن را برای معاملات ارزهای دیجیتال فراهم کرده‌اند. با وجود صرافی‌های ارز دیجیتال دیگر نیازی نیست به‌دنبال طرف معامله بگردید و شخصی را پیدا کنید که مایل به خرید ارزهای دیجیتال شما یا فروش ارزهای دیجیتال خود باشد.

در صرافی‌های ارز دیجیتال، کاربران بسیاری را پیدا می‌کنید که به‌دنبال انجام معامله هستند و به‌ همین دلیل، معاملات شما در کمترین زمان ممکن و به‌راحتی انجام می‌شوند. اگر تاکنون از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کرده باشید، احتمالا بدون اطلاع خودتان در یکی از نقش‌های میکر (بازارساز) یا تیکر (بازارپذیر) قرار گرفته‌اید. حتی ممکن است در معاملات مختلف، هردوی این نقش‌ها را ایفا کرده باشید.

معامله‌گران گاهی در یک بازار هم به عنوان میکر و هم به عنوان تیکر عمل می‌کنند. میکرها و تیکرها عامل اصلی حیات بسیاری از پلت‌فرم‌های معاملاتی هستند و نبود یا کمبود آنهاست که صرافی‌های قدرتمند را از صرافی‌های ضعیف متمایز می‌کند. همان‌طور که اشاره کردیم، در این مقاله درباره مفهوم میکر و تیکر صحبت خواهیم کرد؛ اما پیش از آن، بهتر است یک ویژگی اساسی صرافی‌های ارز دیجیتال و دارایی‌های دیجیتال را بررسی کنیم که حتما نام آن را خیلی شنیده‌اید: نقدینگی.

به‌طور کلی میکر کسی است که یک سفارش خرید یا فروش را ایجاد می‌کند و از این طریق زمینه‌ را برای انجام یک معامله فراهم می‌آورد. تیکر نیز کسی است که آن سفارش را با معیارهای موردنظر خود مناسب دیده و آن را می‌پذیرد تا معامله انجام شود. معامله‌گرانی که در یک صرافی فعالیت می‌کنند، یکی از این نقش‌ها را برعهده دارند. البته گاهی ممکن است یک معامله‌گر هم بازارساز باشد و هم بازارپذیر.

نقدینگی چیست؟

قبل از اینکه بتوانیم در مورد میکر و تیکر به درستی صحبت کنیم، مهم است که در مورد نقدینگی صحبت کنیم. وقتی می‌شنوید شخصی می‌گوید یک دارایی نقدشونده است یا دارایی دیگر غیرقابل‌ نقد‌شدن است یا نقدشوندگی ندارد، او در مورد نحوه فروش آسان آن دارایی صحبت می‌کند.

یک اونس طلا یک دارایی بسیار نقدشونده است؛ زیرا می‌توان آن را در زمان کوتاهی به راحتی با پول نقد معامله کرد. ولی مجسمه‌ای به ارتفاع ده متر از مدیر عامل صرافی بایننس که بر گاوی سوار است، یک دارایی بسیار غیر نقدشونده است.

نقدشوندگی در بازار هم مشابه همین ایده است؛ البته با کمی‌ تفاوت. بازار نقد، بازارهایی است که می‌توانید دارایی‌هایتان را به راحتی با قیمت منصفانه خرید و فروش کنید. در این بازارها، تقاضای زیادی از طرف کسانی که می‌خواهند دارایی را بخرند و عرضه زیادی از طرف کسانی که می‌خواهند آن را بفروشند وجود دارد.

با توجه به میزان فعالیت، خریداران و فروشندگان در یک قیمت با هم توافق می‌کنند. کمترین سفارش فروش (یا قیمت درخواست) تقریباً برابر با بالاترین سفارش خرید (یا قیمت پیشنهادی) خواهد بود. در نتیجه، تفاوت بین بالاترین پیشنهاد فروش و کمترین درخواست خرید کم خواهد بود. این تفاوت، اسپرد پیشنهاد و درخواست نامیده می‌شود.

برعکس، بازاری که نقدشوندگی ندارد، هیچ یک از این ویژگی‌ها را نشان نمی‌دهد. اگر می‌خواهید دارایی را بفروشید، در فروش آن با قیمت مناسب مشکل خواهید داشت؛ زیرا تقاضای زیادی وجود ندارد. در نتیجه، بازارهای غیرنقدشونده اغلب دارای دامنه پیشنهادی بسیار بزرگ‌تری هستند.

میکر یا سفارش‌‌گذار کیست؟

صرافی‌ها معمولا قیمت یک دارایی را بر اساس آخرین سفارش‌های تکمیل‌شده در دفتر سفارش‌ها تعیین می‌کنند. دفتر سفارشات جایی است که همه پیشنهادهای خریدوفروش از سوی کاربران در آن ثبت می‌شود. یک سفارش در واقع دستورالعملی است که می‌تواند چیزی شبیه به این باشد: «۲ واحد بیت کوین را در قیمت ۴۵هزار دلار بفروش». این سفارش در دفتر سفارشات ثبت می‌شود و هر زمان که خریداری حاضر شد بیت کوین را به قیمت ۴۵ هزاردلار بخرد، سفارش انجام می‌شود.

بعد از این معامله، قیمت بیت کوین در آن صرافی ۴۵هزار دلار خواهد بود (تا زمانی که معامله بعدی با قیمت دیگری انجام شود) . مثالی که در بالا بیان شد، نمونه‌ای از یک «سفارش محدود است. سفارش‌های بازارساز (Market Maker) چیست؟ محدود، سفارش‌هایی هستند که شرایط خاصی برای تحقق آنها قید می‌شود.

به عنوان مثال، در زمان نگارش این مقاله قیمت بیت کوین کمی بیشتر از ۳۹هزار دلار است و وقتی شما سفارشی را برای فروش بیت کوین در قیمت ۴۵ هزاردلار ثبت می‌کنید، در واقع شرطی را قید کرده‌اید که هنوز برآورده نشده است. در مقابل این نوع از سفارش، «سفارش‌های بازار market order) )»وجود دارند که شرط خاصی برای آنها قید نمی‌شود و تقریبا بلافاصله پس از ثبت سفارش (با نخستین قیمت در دسترس) اجرا می‌شوند.

به عنوان مثال وقتی که شما برای خرید ۲ بیت کوین سفارش بازار ثبت می‌کنید، به صرافی اجازه می‌دهید تا از میان پایین‌ترین سفارش‌های محدود فروش، ۲ بیت کوین برایتان بخرد. میکرها کاربرانی هستند که «سفارش‌های محدود» را هم در حوزه خرید و هم در حوزه فروش در دفتر سفارشات صرافی‌ها ثبت می‌کنند و از این طریق، نقدینگی صرافی را بالا می‌برند.

آنها با این کار خود در واقع «بازار خریدوفروش» را برای صرافی «ایجاد» می‌کنند و سرعت و سهولت انجام معاملات در صرافی را افزایش می‌دهند. معمولا معامله‌گران بزرگ و موسسات (مانند آنهایی که تخصصشان انجام معاملات با حجم بالاست) نقش میکر را بر عهده می‌گیرند؛ اما معامله‌گران کوچک هم می‌توانند به‌راحتی با ثبت سفارش‌های محدود، نقش میکر را ایفا کنند.

تیکر یا سفارش‌‌‌بردار کیست؟

نقش تیکر یا سفارش‌‌بردار دقیقا عکس میکر است. تیکرها کسانی هستند که «سفارش‌های بازار» را در صرافی ثبت می‌کنند و در کمترین زمان و با نخستین قیمت در دسترس، سفارش خود را به انجام می‌رسانند. آنها در حقیقت از سفارش‌های محدودی که میکرها پیش‌‌تر ثبت کرده بودند برای انجام معامله خود استفاده می‌کنند.

بنابراین اتفاقی که می‌افتد این‌گونه است: میکرها با قراردادن یک سفارش محدود در دفتر سفارشات، نقدینگی صرافی را افزایش می‌دهند؛ چراکه خریدوفروش را برای کاربران آسان‌تر می‌کنند. از سوی دیگر، تیکرها از طریق یک سفارش بازار که پیش‌تر توضیح دادیم، بخشی از این نقدینگی را برداشت می‌کنند. تیکرها با این کار سفارش‌های موجود در دفتر سفارشات را بلافاصله تکمیل می‌کنند.

اگر قبلا در صرافی‌های ارز دیجیتال سفارش بازار (Market Order) ثبت کرده‌اید یا خریدوفروش فوری انجام داده‌اید، باید گفت که در نقش یک تیکر یا سفارش‌بردار عمل کرده‌اید و اگر از سفارش‌های محدود (limit orders) استفاده کرده‌اید، در نقش میکر ظاهر شده‌اید.

البته توجه به این نکته ضروری است که برخی از صرافی‌ها (عموما صرافی‌های کمتر شناخته‌شده و با نقدینگی اندک)، از قابلیت «سفارش بازار» استفاده نمی‌کنند و فقط امکان ثبت «سفارش‌های محدود» را دارند.

اگر در این صرافی‌ها معامله می‌کنید، حتما باید یک سفارش محدود ثبت کنید؛ اما با این وجود باز هم می‌توانید تیکر باشید. نکته اینجاست که اگر سفارش شما تکمیل‌کننده سفارش محدود دیگری باشد، شما تیکر هستید.