ابزارهای مشتقه و اهرم ابزارهای مشتقه و اهرم مالی مالی
مشتقات امروزه یکی از جذاب‌ترین ابزارهای نوین مالی محسوب میشوند که ساز و کار معاملاتی مخصوص به خود را دارند. موضوع مهم این است که ما درک درستی از ابزارهای مشتقه داشته باشیم برای این موضوع با چند مثال ساده توضیحاتی ارائه خواهیم داد.
بازار نقدی
بازار نقدی یا SPOT را همه میشناسیم، در بازار نقدی تحویل پول و کالا در لحظه انجام معامله صورت میگیرد، بر فرض مثال قیمت یک برگ سهم فملی 1000 تومان است و شما با پرداخت 1000 تومان یک برگه سهم فملی دریافت میکنید. در بازارهای نقدی معاملات به صورت یک به یک صورت میگیرد(اهرم ندارد) و بازار یک طرفه است. یعنی صرفا با خرید و نگهداری یک دارایی و افزایش قیمت آن سود حاصل میشود و در صورت کاهش قیمت راهکاری برای کسب سود وجود ندارد.
بازار مشتقه
در بازارهای مشتقه بخشی از پول تعهد میشود و مابقی پول و همچنین مبادله کالا در زمانی در آینده صورت میگیرد. ابزارهای مشتقه شامل دو ابزار است:
2. اختیار معامله (OPTION)
در بازار آتی قرار دادهای آتی خرید و فروش میشوند. قرارداد آتی تعهدنامه‌ایست مبتنی بر خرید یا فروش یک دارای مشخص در زمانی معین در آینده و با قیمتی مشخص. در این قرارداد هم خریدار و هم فروشنده بخشی از پول را در لحظه انجام معامله نزد یک شخص امین(بورس یا بورس کالا) تعهد میکنند که این پول تحت عنوان وجه تضمین شناخته میشود و ضمانت انجام و اجرایی بودن این معامله است و در نهایت خریدار متعهد به پرداخت وجه در زمان معین در آینده است و فروشنده متعهد به تحویل کالا در زمان معین در آینده خواهد بود.
در بازار آتی به دلیل ابزارهای مشتقه و اهرم مالی اینکه برای کالای مورد معامله(دارایی پایه) یک فرآیند استاندارد شده تعریف میشود در نتیجه شما میتوانید کالایی را به فروش برسانید که مالک آن نیستید(تحویل کالا در آینده است) و مزیت دیگری که در بازار آتی وجود دارد استفاده از اهرم معاملاتی است به این مفهوم که شما میتوانید با چند برابر پول خود معامله کنید و سود و زیان خود را تا چند برابر افزایش دهید.
کالاهای مورد معامله در بازار آتی
قراردادهای آتی در حال حاضر در بورس کالا و بورس اوراق وجود دارد اما از نظر حجم و ارزش معاملات بورس کالا برتری دارد، در بورس اوراق فعلا قراردادهای آتی شاخص وجود دارد.
ابزارهای مشتقه و اهرم مالی
سرمایه‌گذاري در رمزارزهایی که داراي زیرساخت‌ها یا پلت فرم‌هاي مشابه بازارهاي مالی سنتی هستند، می‌تواند پایگاه داده غیرمتمرکز با قابلیت ساخت آدرس حساب و رمز عبور مبتنی بر رمزنگاري باشد و می‌توان استانداردها و قوانین لازم براي معاملات این نوع از رمزارزهارا براساس استانداردها و قوانین موجود در بازارهاي مالی سنتی تعیین کرده و امکان معاملات آنها را در یک محیط قانونی فراهم کرد.
اسناد قابل معامله در بورس با پشتوانه رمزارز
- اسناد قابل معامله در بورس با پشتوانه رمزارزها نیز از جمله ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها هستند.
- اسناد قابل معامله در بورس با پشتوانه بیت کوین به اسناد قابل معامله اي گفته میشود که مبتنی بر بیت کوین منتشر شده و قیمت بیت کوین را ردگیري می‌کند. بازده این اسناد براساس تغییرات قیمت بیت کوین در بازار نقد تعیین میشود.
- از جمله مزایاي راه اندازي معاملات اسناد قابل معامله در بورس با پشتوانه بیت کوین، دسترسی مستقیم به
- بزرگترین و نقدشونده ترین رمزارز یعنی بیت کوین بوده و از طرفی این اسناد با پشتوانه 100درصدي بیت کوین منتشر میشوند.
صندوق‌هاي قابل معامله در بورس با پشتوانه رمزارزها
- در نوع اول این صندوق‌ها، مدیر صندوق به طور مستقیم اقدام به خرید انواع رمزارزها می‌کند.
- نوع دوم این صندوق‌ها، با پشتوانه ابزارهاي مالی همچون ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها منتشر میشوند .
هدف این صندوق‌ها، ردیابی قیمت رمزارزها از طریق سرمایه گذاري در ابزارهاي مالی همچون قراردادهاي آتی بیت کوین است .
مزایاي معاملات ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها
- راه اندازي معاملات آتی بیت کوین و اتریوم گام بزرگی در زمینه توسعه بازارمشتقات می‌باشد. به طوري که در برخی از برهه‌هاي زمانی اخیر، ارزش معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارز از معاملات خود رمزارزها در بازار نقد پیشی گرفته است.
- ابزارهاي مشتقه نقش مهمی در بازار رمزارزها بازي کرده و باعث تسهیل فرایند کشف قیمت، افزایش شفافیت و افزایش نقدشوندگی در این بازارها شده است؛
- راه اندازي معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها، باعث شده است تا فعالان بازار بتوانند به پوشش ریسک معاملات خود در بازار نقد نیز بپردازند؛
- راه اندازي معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها این امکان را براي سرمایه‌گذاران فراهم کرده است تا بدون این که به خرید نقدي رمزارزها و نگهداري آن در کیف پول دیجیتال مبادرت ورزد، اقدام به خرید و فروش ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارز کرده و در معرض نوسانات ناشی از قیمت رمزارزها قرار بگیرند.
- از دیگر ابزارهای مشتقه و اهرم مالی مزایاي معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارز، انجام معاملات در بازارها و بورس‌هاي رسمی است که این امر باعث میشود تا نظارت کامل و شفافی بر معاملات این ابزارها حاکم باشد و سرمایه‌گذاران با خیال راحت تري اقدام به معاملات در این زمینه کنند و نگران مسائلی همچون دست کاري قیمت نباشند.
- راه اندازي معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها در بورس‌هاي رسمی همچون CME می‌تواند باعث توسعه یافتگی بازارهاي سرمایه بالاخص بازار مشتقات شده و ابزارهای مشتقه و اهرم مالی در نتیجه منجر به جذب سرمایه‌گذاران با سلیقه‌هاي مختلف از جمله سرمایه‌گذاران میشود.
- راه اندازي معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها منجر به افزایش اطلاعات در رابطه با قیمت‌هاي آتی رمزارزها شده و این امر می‌تواند به فعالان اقتصادي کمک کند تا برنامه ریزي بهتري داشته باشند؛
مزایای انجام معاملات ثانویه واحدهاي سرمایه‌گذاري صندوق‌هاي ETF با پشتوانه رمزارزها در بورس‌هاي
- خرید و فروش واحدهاي سرمایه‌گذاري این صندوق‌ها به راحتی امکانپذیر بوده است.
- معاملات نقد رمزارزها از نقدشوندگی بالایی برخوردار است.
- نقد رمزارزها از پیچیدگی کمتري برخوردار است.
- از امنیت بالاتري برخوردار است.
- یکی از مهمترین مزایاي خرید صندوق‌هاي ETF با پشتوانه رمزارزها در مقایسه با خرید نقدي رمزارزها، استفاده از حساب‌هاي معاملاتی ثبت شده و معافیت‌هاي مالیاتی است.
- معاملات صندوق‌هاي ETF با پشتوانه رمزارزها در بورس‌هاي اوراق بهادار انجام میشود که باعث میشود تا نظارت کاملی بر انجام معاملات این صندوق‌ها صورت گیرد.
ریسک معاملات ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها
ریسک بازار :
از آنجایی که رمزارزها توسط هیچ دولت و شرکتی کنترل نمی‌شوند و هیچگونه اساس اقتصادي و بنیادي براي ارزشگذاري رمزارزها وجود ندارد، بنابراین نوسانات شدید و نامطلوب قیمت رمزارزها در بازار نقد می‌تواند منجر به نوسانات شدید در قیمت ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها شده و در نتیجه باعث از بین رفتن کل سرمایه شخص شود .
ریسک اهرم مالی:
وجود اهرم مالی در معاملات این ابزارها به این معنی است که یک سرمایه‌گذار براي خرید و فروش ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها می‌تواند پول کمتري نسبت به ارزش کل قرارداد بپردازد. در نتیجه، سودهاي بدست آمده از معاملات ابزارهاي مشتقه مبتنی بر رمزارزها می‌تواند بسیار بیشتر از سودهاي بدست آمده از معاملات نقد رمزارز پایه این ابزارها باشدکه در صورت تغییرات مطلوب قیمت رمزارز پایه، باعث ایجاد سودهاي بزرگ براي دارنده این ابزارها میشود، تغییرات نامطلوب قیمت رمزارز پایه نیز می‌تواند زیان‌هاي هنگفتی براي دارنده ابزارهاي مشتقه به بار آورد.
ریسک نظارت:
معاملات نقد رمزارزها در بازارهاي غیررسمی انجام شده و هیچ نهاد رسمی بر انجام این معاملات نظارت نمی‌کند، در نتیجه امکان دستکاري قیمت و تقلب در معاملات نقد رمزارزها وجود دارد که این امر ممکن است منجر به ایجاد نوسانات شدید و نامطلوب در قیمت رمزارزها و متعاقباً معاملات ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها در بورس‌هاي رسمی شود.
جمع‌بندي و نتیجه‌گیري
1-ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها شامل ابزارهاي مشتقه (از جمله قراردادهاي آتی و اختیار معامله) و صندوق‌هاي قابل معامله در بورس با پشتوانه رمزارزها از جمله ابزارهاي نوین مالی هستند.
2-معاملات این ابزارها در بورس‌هاي اوراق بهادار، تحت نظارت بورس‌ها و نهاد ناظر بورس‌ها انجام میشود، بنابراین سرمایه‌گذاران می‌توانند با خیال راحتتر اقدام به سرمایه‌گذاري در حوزه رمزارزها کنند.
3-راه اندازي معاملات ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها در بورس‌هاي اوراق بهادار این امکان را براي سرمایه‌گذاران فراهم کرده است تا بتوانند با اتخاذ موقعیت معاملاتی در این ابزارها، ریسک موقعیت معاملاتی خود در بازار نقد رمزارزها را پوشش دهند، یا اینکه به جاي سرمایه‌گذاري در بازارنقد رمزارزها، اقدام به خرید و فروش ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها کنند و از این طریق در معرض کسب بازدهی ناشی از نوسان قیمت رمزارزها قرار گیرند.
4- سرمایه‌گذاري در ابزارهاي مالی مبتنی بر رمزارزها همچون ابزارهاي مشتقه، با توجه به اهرمی بودن آنها، می‌تواند سرمایه‌گذار را در معرض سود و زیان بیشتري قرار دهد .
5- در حال حاضر فقط از رمزارزهایی همچون بیت کوین و اتریوم به عنوان دارایی پایه ابزارهاي مالی در بورس‌هاي اوراق بهادار استفاده میشود. انتخاب این رمزارزها براساس برخی از معیارها انجام میشود که می‌توان
به مواردي همچون تکنولوژي پایه رمزارزها، زیرساختهاي بازاري، عملکرد اقتصادي رمزارزها و وضعیت قانونی رمزارزها اشاره کرد.
همه چیز در مورد ابزار یا قرارداد مشتقه
امروزه کاربرد ابزار مشتقه دیگر آنقدر فراوان شده است که تصور اینکه در بازارهای جهانی حضور داشته باشید، حال چه به عنوان یک بازرگان و یا چه عنوان یک معامله گر و با قراردادهای مشتقه آشنا نباشید سخت است و الزامی است که انواع ابزار مشتقه مانند قرارداد آتی قرارداد فوروارد یا پیمان و سواپ و قرارداد آپشن آشنا باشید. در حقیقت رمز موفقیت شما در بازارهای مالی آشنایی با همین مفاهیم پایه ای بازار است.
تعریف ابزار مشتقه
شاید بارها اسم ابزار مشتقه یا اوراق مشتقه را شنیده باشید.اما این بار اسم مشتق که می آید یاد ریاضی دبیرستان و دانشگاه نیوفتید چرا که این اسم هیچ ارتباطی به مشتق و انتگرال ندارد.ابزار مشتقه،به قراردادی گفته می شود که بر اساس یک پایه دارایی مشخص تعریف شده و قابل معامله باشد حال این پایه دارایی ثابت می تواند یک کالا مثل نفت و طلا و نفره باشد و یا یک شاخص گروهی از سهام و اوراق قرضه و یا حتی ارز کشورها باشد.به طور خلاصه در اینجا معنی کلمه مشتق یعنی برگرفته شده از یک دارایی که قابل ترید و معامله باشد.
یک تصور رایج در مورد ابزار مشتقه وجود دارد و آن این است که ابزار مشتقه دارایی محسوب می شوند و دارای ارزش هستند که این تصور غلط می باشد. چرا که ارزش اوراق مشتقه وابسته به ارزش اوراق بهادار،کالا،شاخص و یا ارز است و خود به طور مستقل دارای ارزش نیستند
دو مثال خاص برای اوراق مشتقه
- ابزار مشتقه در خدمت آب و هوا
برای بیساری از شرکت ها، تغییر آب و هوا می تواند ضررهای خیلی بزرگی به سود آوری آن ها بزند.اگر Hب و هوا نامساعد شود می تواند منجر به زیان و یا حتی سود یک شرکت شود.برای مثال برای یک شرکت سرمایه گذاری در محصولات کشاورزی تغییر آب و هوا و سرد شدن هوا در فرودین که معمولا زمان شکوفه کردن درختان است می تواند منجر به از دست رفتن شکوفه ها و ضرر سنگین به شرکت شود.در این نوع از اوراق مشتقه شرکت می تواند ریسک این اتفاقات که از قبل تا حدودی قابل پیش بینی نیست را مدیریت کند.یک شرکت سرمایه گذار در رویدادهای ورزشی می تواند از اوراق مشتقه برای پوشش ریسک خود استقاده کند چرا که، اگر در روز مسابقه باران ببارد بلیط های کمتری به فروش می رسد و شرکت ضرر سنگینی می کند.
- ابزار مشتقه و نرخ برابری یورو به دلار
فرض کنید یک سرمایه گذار اروپایی بخواهد از طریق یک کارگزار سهام یک شرکت آمریکایی را برحسب دلار است بخرد.اگر این سرمایه گذار مدتی این سهم را نگه داری کند در خطر تغییر نرخ ارز(تغییر ارزش یورو در برابر دلار) است.اگر در این حین ارزش یورو افزایش پیدا کند سود حاصل از فروش سهام شرکت آمریکایی به دلار و تبدیل آن به یورو می تواند گاهی اوقات حتی منجر به ضرر سرمایه گذار هم بشود راه حل چیست؟در اینجا سرمایه گذار همزمان به خرید سهام شرکت آمریکایی می تواند از یک قرارداد آتی ارز و یا سوآپ ارزی استفاده کند تا دیگر نگران تغییر نرخ ارز نشود.
معایا و مزایای ابزار مشتقه در چیست؟
هر ابزاری در دنیای واقعی می تواند معایا و مزایای خاص خودش را داشته باشد ابزار مشتقه هم از این قاعده مستثنا نیست و می تواند مثل یک شمشیر دولبه باشد.در اینجا معایب و مزایا را برایتان مشخص می کنیم
مزایای ابزار مشتقه در بازارهای جهانی
- نقد شوندگی بالا
در بازار اوراق مشتقه نسبت به بازار نقدی معاملات سرعت و قدرت نقد شوندگی بالاتری دارند.این به معنا است که شما می توانید به راحتی کالا و یا اوراق بهادار خود را به پول نقد تبدیل کنید.در بازار معاملات روزز دنیا از نظر حجم معاملات می توان گفت روز به روز استقبال از اوراق مشتقه بیشتر می شود چرا که هزینه تامین مالی(به خاطر استفاده از مارجین) کمتر شده و ریسک ورود به بازار هم کمتر می شود.
وجود اهرم در معاملات مشتقه،آن ها را جذاب کرده است.این که شما در معاملات لازم نیست تمام پول آن را پرداخت کنید می تواند به شما کمک کند در معاملات خود از حجم بیشتری استفاده کنید که در صورت درستی تحلیل سود بیشتری عاید شما می شود.البته اهرم مثل یک شمشیر دولبه است چرا استفاده نادرست از آن می تواند منجر به از دست رفتن سرمایه شما شود.
در قراردادهای آتی به طور مفصل به این موضوع همراه با مثال اشاره شد که یکی از بازیگران اصلی در اوراق مشتقه به ویژه قراردادهای آتی تولید کنندگان و مصرف کنندگان هستند که از ابزار مستقه برای پوشش ریسک مانند ریسک نوسانات قیمت استفاده می کنند.
امکان‌سنجی راه‌اندازی صندوق‌های پوشش ریسک در بورس اوراق بهادار تهران
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس میزان ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار انواع مختلفی دارند، این صندوق‌ها از نظر ترکیب دارایی‌ها و الزامات سرمایه‌گذاری با یکدیگر تفاوت دارند. یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری که در سراسر دنیا موردتوجه سرمایه‌گذاران از جمله سرمایه‌گذاران نهادی قرار گرفته، صندوق پوشش ریسک است. صندوق‌های پوشش ریسک برخلاف سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از آزادی عمل بیشتری برای اتخاذ سرمایه‌گذاری‌ها و استراتژی‌های تهاجمی برخوردار هستند و با به‌کارگیری ابزارهایی چون اهرم مالی، فروش استقراضی، اتخاذ موقعیت خرید و فروش در ابزارهای مشتقه و سایر شیوه‌های سرمایه‌گذاری سفته‌بازانه، سود کسب میکنند.
در دو بخش قبلی از این مقاله به بررسی ساختار صندوق‌های پوشش ریسک و الزامات قانونی آنها، انواع استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مورداستفاده این صندوق‌ها و نیز شرایط مندرج در امیدنامه صندوق‌های پوشش ریسک پرداخته شد. در مقاله حاضر که آخرین قسمت از بخش‌های سه‌گانه «بررسی امکان‌سنجی راه‌اندازی صندوق‌های پوشش ریسک» است، به بررسی امکان راه‌اندازی این صندوق‌ها در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است.
۱- امکان‌سنجی راه‌اندازی صندوق‌های پوشش ریسک در بازار سرمایه ایران
صندوق‌های پوشش ریسک فقط توسط سرمایه‌گذاران معتبر همچون سرمایه‌گذاران نهادی و اشخاص ثروتمند معامله میشوند، چراکه لازم است سرمایه‌گذاران این صندوق از حداقل میزان سرمایه اولیه بالایی برخوردار باشند. بنابراین هر سرمایه‌گذاری نمی‌تواند اقدام به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها کند و بر همین اساس پیشنهاد میشود که عرضه واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های پوشش ریسک در بازار سرمایه ایران به‌صورت خصوصی انجام شود.
مدیر صندوق برای استفاده از فرصت‌های سودآور در بازارهای سرمایه می‌تواند از استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری استفاده کند که این استراتژی‌ها می‌توانند شامل اتخاذ موقعیت‌های معاملاتی در سبدی از اوراق بهادار (از جمله سهام و اوراق بدهی)، به‌کارگیری فروش استقراضی اوراق بهادار، استفاده از اهرم و ابزارهای مشتقه (از جمله قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر انواع دارایی پایه همچون سهام، سبد سهام، سکه و سایر کالاها)، سرمایه‌گذاری در گواهی‌های سپرده کالایی ابزارهای مشتقه و اهرم مالی و غیره باشد. از آنجا که اکثر صندوق‌های پوشش ریسک در اتخاذ استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود از جمله استراتژی‌های کلان و استراتژی‌های پوشش ریسک سهام از ابزارهای مشتقه و فروش استقراضی استفاده میکنند، لازم است که برای این ابزارها بازاری کارا در بازار سرمایه ایران فراهم باشد. به این منظور در ادامه به بررسی وضعیت بازار مشتقه در بازار سرمایه پرداخته شده است. لازم به ذکر است از آنجا که امکان سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه بین‌المللی برای سرمایه‌گذاران داخلی فراهم نیست، استفاده از استراتژی‌های کلان نمی‌تواند گزینه خوبی برای صندوق‌های پوشش ریسک باشد. در رابطه با به‌کارگیری استراتژی‌هایی چون استراتژی‌های ارزش نسبی، به معاملات اوراق قرضه قابل‌تبدیل و مشتقات نوسان نیز نیاز است که با توجه به ابزارهای مشتقه و اهرم مالی عدم وجود آنها در بازار سرمایه ایران، صندوق‌های پوشش ریسک امکان اتخاذ این استراتژی‌ها را نخواهند داشت. حال به بررسی وضعیت بازار مشتقه و فروش استقراضی در بازار سرمایه ایران می‌پردازیم.
برای مطالعه متن کامل به ماهنامه بورس ویژه آذرماه ۱۴۰۰ شماره ۱۹۷ مراجعه نمایید.
شرکت اهرمی چیست و در تحلیل بنیادی به چه معنا است؟
تحلیل بنیادی یکی از روش‌هایی است که در آن به تجزیه تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها پرداخته میشود. این بررسی می‌تواند شامل وضعیت سود و زیان شرکت در گذشته، وضعیت حال، صورت‌وضعیت بدهی‌ها (مانند وام) و … باشد. یکی از اصطلاحاتی که در تحلیل بنیادی به گوش می‌خورد، اهرم و شرکت اهرمی است. در ادامه به بررسی بیشتر این مفاهیم و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.
منظور از شرکت اهرمی چیست؟
زمانی که صحبت از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، همه افراد (چه حقیقی و چه حقوقی) به دنبال روشی برای افزایش بازده خود هستند؛ در واقع اهرم مالی روشی است برای افزایش سرمایه اولیه با هدف رسیدن به بیشترین سود ممکن. این افزایش سرمایه می‌تواند از روش‌های مختلفی (مانند دریافت وام، جذب سرمایه‌گذار و ….) به انجام رسد. به میزان سرمایه‌ای که متعلق به خود (شخص و یا کمپانی) نباشد، بدهی می‌گویند. بعضی از شرکت‌ها برای تامین مالی خود از همین روش بهره برده و درصد بالایی از سرمایه آنها از طریق بدهی تامین میشود که اصطلاحا به این شرکت‌ها، شرکت اهرمی می‌گویند.
انواع اهرم‌های مالی
• بسته اعتباری
• وام بانکی
• انتشار اوراق بهادار
• خرید دارایی ثابت
• استفاده از ابزارهای مشتقه
۱- بسته اعتباری:
استفاده از بسته اعتباری در اصل روشی است که مورد توجه سرمایه‌گذاران بورسی قرار میگیرد. گاهی افراد برای گسترش سرمایه‌گذاری خود نیاز به یک اهرم مالی دارند که در این حالت با کمک گرفتن از کارگزار خود اقدام به افزایش سرمایه میکنند. بازپرداخت مبلغ، طبق شرایط تعیین‌شده صورت میگیرد. شاید این روش را بتوان نوعی وام در نظر گرفت؛ ولی از آن جایی که در این بخش صحبت از سرمایه‌گذار است (و نه شرکت سرمایه‌پذیر) و از طرفی شرایط دریافت اعتبار از کارگزار با وام‌های بانکی معمول متفاوت است، لذا از آن با عنوان اعتبار معاملاتی یاد میشود.
۲- وام بانکی:
یکی از معمول‌ترین روش‌ها برای افزایش سرمایه شرکت‌ها وام بانکی است. این روش غالبا زمانی استفاده میشود که شرکتی قصد اجرای طرحی را دارد که طبق پیش‌بینی‌ها سوددهی قابل توجهی در بر خواهد داشت. در این شرایط شرکت‌ها با ارائه طرح توجیهی و تهیه ضمانت لازم و … وام مورد نظر را دریافت میکنند و به عبارتی مقروض بانک مربوطه خواهند شد.
۳- انتشار اوراق بهادار:
انتشار انواع این اوراق، خود دارای شرایط مختلف است. گاهی شرکت طبق دارایی کنونی خود اقدام به فروش سهام می‌کند. سازمان‌های بزرگ (مانند شهرداری) نیز با هدف اجرای یک طرح و با تایید دولت اقدام به انتشار اوراق مشارکت میکنند، البته شرایط دریافت سود اوراق مشارکت بیشتر شبیه وام است، ولی اوراق در قالب سهام متفاوت است و سهامداران در سود و زیان شرکت سهیم هستند.
دقت کنید که شرکت اهرمی می‌تواند از هر دو روش وام بانکی و اوراق بهادار استفاده کند، ولی معیار این انتخاب چیست؟
در صورتی که شرکت سهام بیشتری را عرضه کند، می‌تواند وجه به دست آمده از طریق فروش سهام را به عنوان اهرم قرار دهد و به گسترش پروژه‌ها بپردازد. پس از رسیدن به سوددهی، ناچار به تقسیم بخش زیادی از این سود بین سهامداران قبلی و جدید خواهد بود.
طبق این دیدگاه استفاده از وام بانکی به نفع شرکت قلمداد میشود؛ چرا که با رسیدن به سوددهی، بخش کمتری از آن را بین سرمایه گذاران توزیع خواهد کرد. ولی ابزارهای مشتقه و اهرم مالی از طرفی در صورتی که طرح مذکور به سوددهی پیش‌بینی‌شده نرسد، شرکت علاوه بر بازپرداخت اصل وام دریافتی، ناچار به پرداخت سود و کارمزد آن نیز خواهد بود. بنابراین با حجم زیادی از قرض روبرو میشود و ممکن است مجبور به استفاده از وجه سرمایه‌گذاران سهام برای پرداخت این قرض شود. در نهایت افراد (سرمایه‌گذاران) دچار زیان خواهند شد.
۴- رید دارایی ثابت:
دارایی تمامی شرکت‌ها شامل تقسیم‌بندی‌های مختلفی (از جمله دارایی ثابت، مشهود، غیر مشهود و…) میشود. یکی از این تقسیم‌بندی‌ها تحت عنوان دارایی ثابت شناخته میشود. به عبارتی به تجهیزات محسوس و قابل لمس که با مصرف یک ساله، عمر آنها به اتمام نرسیده و مستقیما به وجه نقد تبدیل نخواهند شد، دارایی ثابت می‌گویند. گاهی شرکتی با افزایش ملک و یا تجهیزات خود اقدام به گسترش فعالیت و افزایش تولید می‌کند و در این شرایط، خرید دارایی ثابت به عنوان اهرم مالی تلقی میشود.
۵- استفاده از ابزارهای مشتقه:
استفاده از ابزارهای مشتقه نیز نوع دیگری از اهرم مالی است. همان طور که می‌دانید ابزارهای مشتقه در واقع اوراقی هستند که بر پایه یک کالای فیزیکی ارائه شده و سود و زیان آن نیز با تغییر قیمت کالا در بازه زمانی تعیین‌شده، اتفاق می‌افتد. دو گونه از این ابزارها که در بازار بورس کاربرد دارند، معاملات آتی و اختیار معامله هستند.
در معاملات آتی، قراردادی برای خرید یا فروش یک کالای مشخص در آینده، با قیمتی که هم اکنون تعیین شده است، عقد میشود. در اختیار معامله نیز قرارداد ذکرشده عقد خواهد شد، با این تفاوت که اختیاری برای خریدار و یا فروشنده برای انجام دادن و یا صرف نظر از معامله در نظر گرفته میشود. اگرچه ریسک این روش نسبت به موارد قبل بالاتر است، ولی بسیاری از شرکت های پوشش ریسک، از ابزارهای مشتقه برای اهرم مالی بهره می‌برند.
اهرم مالی در تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی روشی برای ارزیابی شرکت‌ها با هدف مشخص شدن ارزش ذاتی سهام آنها است. به عنوان مثال گاهی سهام شرکتی بالاتر از ارزش واقعی آن قیمت‌گذاری میشود و در نتیجه با مشخص‌شده قیمت واقعی، سهامداران متضرر خواهند شد. برعکس این حالت نیز رخ داده و گاهی سهام شرکت پایین‌تر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری شده و در نهایت با مشخص شدن ارزش واقعی سهم، سرمایه‌گذاران سود قابل توجهی را کسب خواهند کرد.
بنابراین در روش تحلیل بنیادی، کارشناس حوزه بورس با بررسی وضعیت شرکت‌ها، امکان سوددهی سرمایه‌گذاری در آنها را تخمین می‌زنند. بدیهی است این بررسی، پارامترهای مختلفی را شامل میشود که یکی از آنها تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی است. در بخشی از این تحلیل میزان بدهی‌های ناشی از وام‌های دریافتی شرکت، نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه و … اندازه‌گیری میشود که به آن نسبت اهرمی یا نسبت های سرمایه گذاری می‌گویند.
نتیجه‌گیری
زمانی که از اهرم مالی سخن می‌گوییم، عموما دریافت سرمایه، اجرای طرح و رسیدن به سوددهی بیشتر در ذهن افراد نقش می‌بندد. روالی که در این بین طی میشود به سادگی گفتار آن نبوده و می‌تواند شامل ریسک‌های بسیاری شود. انتخاب بهترین اهرم مالی نسبت به وضعیت کنونی شرکت و طرح مورد نظر، بازه زمانی پیش‌بینی‌شده برای رسیدن به بازده، تاثیر این اهرم بر ترازنامه و در نتیجه سهام شرکت، از معیارهایی است که برای انتخاب اهرم مورد توجه قرار میگیرد.
در نظر داشته باشید که یک اهرم مالی در کنار کمک شایانی که به گسترش سرمایه‌گذاری و یا تولیدات شرکتتان خواهد کرد، از طرفی بدهی‌هایی را برایتان به بار می‌آورد و شرکت اهرمی ممکن است در بازپرداخت بدهی‌های خود دچار مشکل شود. بنابراین داشتن دیدگاه بلندمدت در استفاده از این نوع خدمات ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
دیدگاه شما