بازرگانی-مالی
این وبلاگ آخرین دستاوردهای مربوط به مدیریت بازرگانی را در اختیار شما قرار میدهد
تجزیه و تحلیل سیاسی، اقتصادی،اجتماعی و تکنولوژیکی در برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک
برنامه ریزی در ارتباط با تغییر است و مدیریت تغییر کاری دشوار است. افت و خیز های برنامه ریزی استراتژیک ایجاب می کند که سازمانها ابزارهایی را برای کمک در جهت یابی کشتی سازمان در دریای نامطمئن تغییر پیدا کنند. ارزیابی موفقیت برنامه دشوار است. چون اهداف و مقاصد متغیر بوده و نتایج به سادگی قابل اندازه گیری نمی باشند.
سازمانها همیشه در تلاش برای هماهنگ کردن منابع ، امکانات ،ابزارها و سرمایه در چارچوبی خاص به منظور دستیابی به اهداف سازمانی هستند. در این تلاش نقش هر جزء باید شناسایی شود. مهمترین جزء سازمان منابع انسانی و کاربرد متناسب قابلیت ها و توانمندیهای آن است که یک برنامه ریزی استراتژیک مطمئن مورد نیاز است که برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی نامیده می شود. که یکی از بحثهای کلیدی در مدیریت منابع انسانی است. برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی به عنوان یک واقعیت ، تفسیر اهداف و برنامه های آتی سازمان در شکل دهی نوع و تعداد نیازهای منابع انسانی مورد نیاز است. در این مقاله چگونگی استفاده از PEST معرفی می شود.که نتیجه یک تحقیق در برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی می باشد.
مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM )
منابع انسانی مهمترین جزء سازمانهاست. بدون افراد شایسته در پستهای شایسته ، در سایر بخشهای سازمان هیچ استراتژی ای انجام نمی شود . این شناخت منجر به توسعه مفاهیم مدیریت منابع انسانی استراتژیک می شود. SHRM نگرش استراتژیک به HR است به طوری که بتواند بازتاب دهنده استراتژیهای سازمان در فعالیتهای HR باشد. SHRM تلاش دارد منابع انسانی را در مسیر دستیابی به اهداف و استراتژیهای سازمانی جهت دهی کند و اینها را در فعالیت ها و روند های مختلف منابع انسانی جایگزین نماید. SHRM می تواند فعالیتهای مدیریت منابع انسانی سازمان را با یک رویکرد جامع به سمت دستیابی به مدیریت استراتژیک هدایت کند.
SHRM اهداف متفاوتی دارد اما اساسی ترین مورد تعیین استراتژیهای منابع انسانی در حوزه های مختلف مثل آنالیز شغل، طراحی شغل، برنامه ریزی منابع انسانی، جذب نیرو، حقوق و مزایا ، آموزش، ارزیابی شغلی ، ارزیابی عملکرد و خاتمه دادن کار است . اگر فرض کنیم مدیریت منابع انسانی یک سیستم است عناصر این سیستم می تواند مثل تصویر زیر باشد
برنامه ریزی استراتژیک
زنان، نظام آموزش عالی کشور و اشتغال ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
- حوزه‌های تخصصیمدیریتمدیریت استراتژیککلیات
تحقیق حاضر در نظر دارد تا تفاوت های موجود بین برنامه ریزی استراتژیک در سازمان های بزرگ با این نوع برنامه ریزی در موسسات کوچک را شناسایی نموده و از طریق مقایسه تطبیقی مدل های موجود برنامه ریزی استراتژیک برای سازمان های بزرگ و کوچک، مدلی مناسب از این نوع برنامه ریزی را برای موسسات کوچک ارائه کند.
مروری بر مدلهای برنامه ریزی استراتژیک
- حوزه‌های تخصصیمدیریتمدیریت استراتژیککلیات
امروزه سازمان ها با محیطی متلاطم و ناآرام روبرو هستند. تهدیدهای محیطی از هر سو حیات و بقای سازمان ها را تهدید می کند. سازمان ها باید جایگاه فعلی خود را شناخته، نقاط قوت و ضعف خود را دقیقاً تحلیل کرده و با تکیه بر قوت ها از فرصت های محیطی استفاده کرده و خود را برای بر خورد با تهدیدها آماده کنند. این مهم در قالب برنامه ریزی استراتژیک امکان پذیر است. در چارچوب برنامه ریزی استراتژیک سازمان توانمندی و شرایط محیطی را تحلیل کرده و بر اساس آن اهداف قابل دسترس و روش های ریسدن به آنها را مشخص می کند. در این راستا آنچه مهم است این است که چگونه می توان یک برنامه ریزی استراتژیک ، پویا و کاربردی برای سازمان تدوین کرد. این مقاله در دو بخش به معرفی مدل های برنامه ریزی استراتژیک می پردازد. ابتدا تعدادی از مدل های تدوین بر نامه ریزی استراتژیک را که بر اساس توالی زمانی شکل گرفته اند معرفی کرده و سپس در بخش دوم تکنیک های جدولی برای تجزیه و تحلیل بر نامه ریزی استراتژیک را معرفی می کند. این مقاله گام های اساسی طراحی برنامه ریزی استراتژیک و نحوه تحلیل متغیر های اساسی آن را بررسی می کند.
کاربرد روش دلفای در تعیین اولویت اهداف استراتژیک سازمان ها
- حوزه‌های تخصصیمدیریتمدیریت استراتژیککلیات
یکی از روش های نظرسنجی که ضمن حفظ سادگی از اطمینان بالایی نیز برخوردار است، روش دلفای می باشد. این روش زمانی کاربرد دارد که در کسب اطلاعات دقیق و طراحی مدل های ریاضی و آماری و کاربرد فرمول ها و قوانین، محدودیت هایی وجود داشته باشد. روش دلفای مبتنی برنظرسنجی، اخذ پیشنهادات و پیش بینی آینده جهت کمک به تصمیم گیری ها و به دست آوردن توافق عام یک تعداد از متخصصان از طریق پرسشنامه می باشد. در طی این مقاله با تعریف، برخی از کاربردها، انواع روش های دلفای، مراحل روش دلفای سنتی به همراه وزن دهی و امتیاز بندی و کاربرد آن در اولویت بندی اهداف استراتژیکی یک سازمان و نهایتاً یک مطالعه موردی در صنعت چرم آشنا خواهیم شد.
برنامه ریزی استراتژیک برای مؤسسات کوچک و متوسط
- حوزه‌های تخصصیمدیریتمدیریت استراتژیککلیات
برنامه ریزی استراتژیک،در موفقیت سازمان ها در روند برنامه ریزی استراتژیک میدان رقابت نقشی کلیدی دارد . این نوع برنامه ریزی که تاکنون غالباً مورد استفاده سازمان های بزرگ واقع شده است ، اگر بدرستی تدوین شود،به انتخاب استراتژی هایی منجر می شود که در صورت اجرای صحیح و بموقع ، تعالی و پیشتازی سازمان را به ارمغان می آورد . تحقیق حاضر در نظر دارد تا تفاوت های موجود بین برنامه ریزی استراتژیک در سازمان های بزرگ با این نوع برنامه ریزی در مؤسسات کوچک را شناسایی نموده،از طریق مقایسه تطبیقی مدل های موجود برنامه ریزی استراتژیک برای سازمان های بزرگ و کوچک،مدلی مناسب از این نوع برنامه ریزی برای مؤسسات کوچک ارائه کند. برای شناسایی تفاوت های برنامه ریزی استراتژیک بین سازمان های کوچک و بزرگ،تعدادی تفاوت مشخص از مطالعه ادبیات موضوع استخراج شده،از نمونه آماری تحقیق در این باره پرسش به عمل آمد. در نهایت با گردآوری و تجزیه و تحلیل نظرات آنها،تفاوت ها مورد شناسایی قرار گرفت . برای طراحی مدل مفهومی این تحقیق ، 9مدل برنامه ریزی استراتژیک برای سازمان های بزرگ و 3 مدل برنامه ریزی استراتژیک برای مؤسسات کوچک مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفت . از این مقایسه تطبیقی ، سه عامل به عنوان وجوه مشترک دوازده مدل بررسی شده شناسایی شد، که این سه شامل ماموریت /چشم انداز،عوامل داخلی/خارجی و استراتژی در برنامه های استراتژیک بودند؛ وبه عنوان شاکله اصلی مدل مفهومی جدید قرار گرفتند و یک عامل دیگر با توجه به ویژگی خاص موسسات کوچک،بینش مدیران ارشد سازمان های کوچک،به مدل اضافه شد و مدل جدید با چهار عامل و به صورت شماتیک طراحی شد و مبنای تحقیق حاضر قرار گرفت . این روند برنامه ریزی استراتژیک تحقیق از نظر هدف "کاربردی" و از نظر روش گردآوری داده ها"توصیفی" است وبه خاطر این که شرکت های کوچک قطعه سازی خودرو را مورد مطالعه قرار داده است،میتوان آن را مطالعه موردی به حساب آورد. جامعه آماری این تحقیق مدیران شرکت های کوچک قطعه سازی خودرو استان تهران بودند که به لحاظ برخورداری از ویژگیهایی مشترک،نمونه آماری به صورت تصادفی ساده از بین آنها انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز،علاوه بر داده های ثانویه از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری،داده های اولیه نیز از نمونه آماری جمع آوری شد . داده های جمع آوری شده از طریق آزمون Z تجزیه و تحلیل شد(جامعه نرمال و تعداد نمونه بیش از 30). نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که از نظر نمونه آماری ، بین برنامه ریزی استراتژیک در شرکت های بزرگ با این نوع برنامه ریزی در شرکت های کوچک در موارد مختلف تفاوت معناداری وجود دارد و مدل ارائه شده در این تحقیق از ابعاد مختلف برای برنامه ریزی استراتژیک شرکتهای کوچک مناسب می باشد.
ارزیابی برنامه ریزی استراتژیک در شرکت های تولیدی با استفاده از AHP فازی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
- حوزه‌های تخصصیمدیریتمدیریت استراتژیککلیات
تحلیل استراتژیک درونی و بیرونی (SWOT Analysis) دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
- حوزه‌های تخصصیمدیریتگروههای ویژهمدیریت بهداشت و درمان
تحلیل استرتژیک درونی و بیرونی (SWOT analysis) دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مریم انصارى / علیرضا رحیمی / محمد حسین یارمحمدیان / مریم یعقوبی چکیده مقدمه: امروزه مدیریَت دانشگاهى به فعَالیت پویا و دشوارى مبدل شده و چنانچه مدیران بخواهند راهبردها و اهداف مناسبى اتخاذ نمایند، باید به برنامه ریزی استراتژیک اقدام کنند. در ابتدای این برنامه ریزی، نیازمند آگاهى و شناخت عمیق و دقیق از وضعیت حاضرخود هستند. هدف از این مطالعه، شناخت وضعیت موجود دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانى پزشکى از طریق تحلیل درونى و بیرونى درسال 1386 بود. روش بررسی: در این پژوهش از ترکیب دو روش تحقیق کمَى و کیفى استفاده شده ؛ افرادجامعه ى پژوهش شامل مدیران و معاونین و کارشناسان و کارمندان دانشکده بودند (85 نفر) که به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار مورد استفاده، دو پرسشنامه ى محقَق ساخته، و مصاحبه به شیوه ى جلسات بحث گروهی بود. براى تحلیل اطلاعات از آمار توصیفى، و تحلیل SWOT استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که دانشکده ى مدیریَت از نظر عوامل داخلی و خارجی از نقاط قوَت و فرصت های بیشتری برخوردار است و در شرایطی ست که می تواند با کمک استراتژی های مورد نظر، به بهره برداری از فرصت ها در جهت کاهش ضعف ها و تهدیدات بپردازد. بخش های پژوهشی و دانشجویی از نقاط قوَت بیشتری برخوردارند، و بخش فرهنگی با ضعف های بیشتری مواجه است. از جمله مشکلاتی که این دانشکده با آن روبروست تغییرات شدید مدیریَتی، متمرکز بودن نظام مدیریَتی ، فقدان تفکَر و نگرش سرمایه ای بودن به رشته های دانشکده است. نتیجه گیری: دانشکده ى مدیریَت و اطلاع رسانی پزشکی از جایگاه نسبتا خوبی برخورداراست و توانسته از عوامل محیطی داخلی و خارجی به خوبی بهره برداری کند. با این حال هنوز مشکلات فراوانی دارد که با آینده نگری و برنامه ریزی استراتژیک و بهره برداری از فرصت ها و قوت ها می تواند بر ضعف ها و مشکلات فایق آید "
برنامه ریزی استراتژیک به ۶ سوال پاسخ میدهد
برای آن که سازمان بداند به کجا خواهد رفت باید بداند اکنون دقیقاً کجا قرارگرفته است. پس از آن باید چگونگی رسیدن از وضع موجود به مطلوب را تعیین کند. این فرایند را برنامه ریزی استراتژیک یا راهبردی سازمان می‌نامند. برنامه ریزی استراتژیک بر مبنای نشانگرهای قدرتمندی که محیط کسب و کار را تحلیل و پیش‌بینی می‌کنند، برنامه‌ای برای ۳ تا ۵ سال آینده (بسته به سطح تحلیل و شرایط صنعت و شرکت می‌تواند از یک سال تا ده سال هم باشد) ارائه و مسیر حرکت را مشخص می‌کند.
«به طور خلاصه، برنامه ریزی استراتژیک یا راهبردی فرآیندی گام‌به‌گام است که هدف آن ایجاد مقصد و مسیر شفاف، یکپارچه و بلندمدت برای سازمان در راستای تحقق موفقیت پایدار است».
شش سؤال برنامه ریزی استراتژیک
در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک باید به شش سؤال زیر، به درستی پاسخ دهید. این امر به تعامل، تمرکز و اولویت‌بندی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک کمک می‌کند.
«کیفیت تفکر و تصمیمات شما با کیفیت اطلاعاتی که از ابتدا کسب و خلق می‌کنید تعیین میشود.»
سؤال ۱: کی هستیم؟(چرا به وجود آمده‌ایم؟ قرار است چه نقشی در جامعه ایفا کنیم؟ چه گره‌ای از جامعه باز میکنیم؟)
جواب: رسالت سازمان
سؤال ۲:کجا می‌خواهیم برویم؟(آینده مطلوب، بلندپروازانه و آرمانی ما کجا است؟)
جواب: دورنمای سازمان (چشم انداز)
سؤال ۳: کجا قرار داریم؟(ما چه نقاط قوت و ضعفی در راه رسیدن به آرمان‌هایمان داریم؟)
جواب: ارزیابی داخلی سازمان
سؤال ۴: در چه محیطی فعالیت میکنیم؟؟( چه فرصت‌ها و تهدیدهایی در راه رسیدن به آرمان‌هایمان وجود دارند؟)
جواب: ارزیابی بیرونی سازمان
سؤال ۵: راه رسیدن به اهداف کدام است؟(از چه طریق به اهداف می‌رسیم؟ زمین بازی و شیوه بازی ما کجا است؟)
جواب: استراتژی های سازمان
سؤال ۶: چگونه پیشرفت در فعالیت‌هایمان را اندازه بگیریم؟(آیا استراتژی ما در مسیر مناسب قرار دارد؟)
جواب: شاخص های کلیدی عملکرد
«ایجاد هماهنگی و هم‌سویی در مورد نحوه پاسخگویی سازمان شما به این سؤالات امری حیاتی در موفقیت فرآیند برنامه ریزی استراتژیک است.»
مزایای حاصل از پاسخگویی به ۶ سؤال برنامه ریزی استراتژیک
فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک می‌تواند فرآیندی زمان‌بر باشد، اما برای همه افراد درگیر سودمند است. البته این سودمندی مشروط به انجام درست آن است؛ چرا که آینده شرکت به آن بستگی دارد. لذا پاسخگویی صحیح و مناسب به ۶ سؤال مطرح شده می‌تواند راهنمایی برای سازمان باشد تا مناسب ترین راه را به آن نشان دهد و مزایایی را برای سازمان داشته باشد که در زیر به آنها اشاره شده است.
شناسایی نقاط قوت و ضعف
به‌عنوان بخشی از فرایند برنامه ریزی استراتژیک، شما کل کسب و کار خود را بررسی و تحلیل می‌کنید. شما نگاهی می‌اندازید به آنچه در کسب و کار شما به خوبی انجام می‌گیرد و مواردی که هنوز نیاز به پیشرفت دارد. با شناسایی نقاط قوت و ضعف فعلی کسب و کار شما، این فرآیند به شما و کارمندان شما فرصتی میدهد که در آینده بهبود پیدا کنید و با به حداقل رساندن خطرات، کسب و کار خود را به یک فعالیت بادوام تبدیل کنید.
تنظیم جهت کسب و کار
با پایان مراحل برنامه ریزی استراتژیک، شما و کارمندان‌تان باید مسیری روشن داشته باشید که می‌خواهید کسب و کار در آینده به آن جا برود. این بحث‌ها و روند برنامه ریزی کمک می‌کند تا کسب و کار در بهترین موقعیت برای موفقیت در آینده باشد.
برنامه ریزی استراتژیک به شما این امکان را میدهد تا بفهمید که چگونه طی چند سال آینده رشد می‌کنید و چگونه به فرصت‌ها و چالش‌های جدید روند برنامه ریزی استراتژیک می‌پردازید. در مورد چالش‌ها یا مسائلی که ممکن است کارهای شما در چهار یا پنج سال با آن روبرو شود فکر می‌کنید و بر این اساس برنامه ریزی کنید.
ارتباط و تناسب در برنامه استراتژیک
پاسخگویی به ترتیب به سؤالات، موجب ایجاد ارتباط در برنامه استراتژیک میشود. همه‌ی پاسخ‌ها به هم مرتبط بوده و موجب ایجاد یکپارچگی در فرآیند برنامه ریزی و همچنین برنامه استراتژیک میشود.
افزایش بهره‌وری
در نظر گرفتن پاسخ مناسب برای سؤالات موجب “انجام کارهای درست” و “انجام درست کارها” میشود. در نتیجه برای سازمان بهره‌وری بیشتر را به همراه دارد.
«در برنامه‌ریزی استراتژیک باید این شش سؤال کلیدی را بارها و بارها از خودتان بپرسید و به آن پاسخ واضح و روشن بدهید، و سپس از این فرآیند پیروی کنید تا به موفقیت در سازمان خود دست پیدا کنید.»
فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک
تدوین و تنظیم برنامه‌ریزی استراتژیک فرایندی است که از اتفاق نظربرای تلاش در جهت برنامه ریزی آغاز و به اجرا ،ارزیابی و باز خورد نتایج ختم می شود.
طی این فرایند روش های برنامه ریزی مسایل استراتژیک از قبیل روش مستقیم ،مبتنی بر هدف و سناریو مطرح و در خصوص تدین و تنظیم برنامه های استراتژیک از سه روش الگویی برای فرایند تصمیم گیری ،فرایند اشتراک مساعی و روند برنامه ریزی استراتژیک مراتب و رویه های سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد.
امروزه بیشتر سازمان ها برای افزایش توانمندی ها،رشد وبقای بلندمدت و کاهش ریسک عملیات خود نیازمند تدوین برنامه هایاستراتژیک می باشند .این برنامه ها ارتباط مستقیمی با سیاست ها،اهداف ،مأموریت ها ، اندازه ، پویایی، درجه پیچیدگی و ساختار سازمان دارد .از این رو برنامه ریزی های استراتژیک می بایست با نگاه به آن عوامل تعیین گردد.وضعیت پیچیده پیش روی مدیران و برنامه ریزان سازمان را ناگزیر می کند که از اندیشه و رویکرد سیتمی برای شناخت ،تجزیه و تحلیل فرصت ها ،موقعیت ها،تهدید ها و محدودیت های محیط بیرونی و جنبه های مثبت و منفی (نقاط قوت و ضعف) درونی سازمان استفاده نموده ،آنگاه توانایی ها و ظرفیت های سازمان رابا اطلاعاتی که از تجزیه و تحلیل ها بدست آمده ترمیم و تقویت نموده تا شرایط برای اجرای برنامه ها در سازمان بوجود آید .سازمان ها می بایست با شناخت مفاهیم ،بستر ها استراتژی و چگونگی فرایند برنامه ریزی استراتژیک چشم انداز های آتی خود را تر سیم نموده تا بتوانند با شرایط آینده پیش روی خود ساز گاری و انطباق داشته باشند و به عملیات و بقای خود ادامه دهند.
● فرایند برنامه ریزی استراتژیک
برنامه ریزی استراتژیک به سازمان ها کمک می کند تا خود را برای مواجهه با موقعیت های جدید و تنظیم رفتار ها و ایجاد واکنش های مناسب با شرایط پیش آمده،آماده نماید .در این روند سازمان ها نیازمند اقداماتی می باشند از قبیل کسب آگاهی و بصیرت در حوز ه و قلمرو کنترل خود،اتخاذ استراتژی –های مناسب در ارتباط با محیط های متغیر ،تدوین پایه و اساس محکم برای تصمیم گیری و ارتقای مهارتها و بصیرت های تصمیم گیری.خلاصه اینکه برنامه ریزی استراتژیک رامی توان اقدامی سازماندهی شده و نطام یافته برای اتخاذ تصمیمات بنیادی و اجرای فعالیت هایی که ماهیت و جهت گیری سازمان را در چهارچوب قوانین و مقررات شکل می دهد.
● فرایند برنامه ریزی
روند فرایند برنامه ریزی نیازمند این است که تصمیم گیران در سازمان با تشخیص وتعیین مسیر فعالیت و حرکت سازمان و طی فرایندی سازمان یافته و منطقی که شامل تفکر و اقدام استراتژیک می باشد و فرایند مذکور شامل نه مرحله به شرح زیر است که به طور خلاصه بیان می شوند.
۱) اتفاق نظر برای تلاش در جهت برنامه ریزی استراتژیک که دارای زمینه های زیر است :
- هدف تلاش و فعالیت-تعیین معیارها و اولویت های فرایند برنامه ریزی-چهارچوب،شکل و زمانبندی مطالب و گزارش ها –نقش،وظایف و تر کیب اعضای تیم برنامه ریزی و هماهنگ کنندگان برنامه ریزی –تأمین منابع لازم برای تحقق تلاش ها ی مورد نظر .
۲) بررسی ،تشخیص و تعیین مأموریت ها و تعهدات :در این مرحله باید تعهدات صریح و ضمنی اعم از رسمی و غیر رسمی که از محیط بیرون بر سازمان تحمیل می شود (مجموعه باید ها و نباید ها)شناسایی و تبیین شوند .بی توجهی به این مرحله می تواند سازمان را با مشکلات زیر روبرو کند .
- دشوار شدن احتمال انجام مأموریت ها و تعهدات –ضعف در تشخیص مجاز بودن و نبودن فعالیت ها –کدر شدن محیط فعالیت سازمان .
۳) تدوین ،تنظیم و تبیین رسالت و هد ف ها : در این مرحله سازمان باید ذی نفعان را بشناسد و نحوه برخورد با آنها را مشخص کند . ذی نفعان شخص ،گروه یا سازمانی است که می تواند برسازمان تأثیر بگذارد و یا تحت تأثیر خروجی یافراورده سازمان باشد.
۴) ارز یابی محیط بیرونی :محیط بیرونی سازمان شامل فرصت ها ،تهدیدات و تنگنا هایی که در چهار چوب روند ها ،تحولات سیاسی و اقتصادی ،اجتماعی و فنی –ماهیت ارباب رجوع ،رقبا و همکاران سازمان است .
۵) ارزیابی محیط درونی : برای شناختن نقاط ضعف و قوت سازمان ،تجزیه و تحلیل محیط درونی آن ضروری است و شامل –ورودی های سازمان (منابع )- استراتژی مورد عمل ( عملکرد ) می باشد .
هر استراتژی موثرباید بر پایه نقاط قوت سازمان و استفاده از فرصت ها و به حداقل رساندن تنگنا ها و تهدیدات بنا شود .
۶) تشخیص و تبیین مسایل استراتژیک : این مورد مبتنی بر خط مشی سازمان است وبر مأموریت ها، تعهدات ،رسالت ،هدف ها و روند برنامه ریزی استراتژیک فراورده -های آن تأثیر می گذارد .بطور کلی برخورد مناسب و موثر با مسایل استراتژیک و تبیین آن ها بر بقا و موفقیت سازمان اثر دارد .سازمانی که امور استراتژیک خود را نشناسد قادر به رفع تنگنا ها و تهدید های محیط بیرونی و استفاده از فرصت های مهم نخواهد بود .
۷) تدوین و تنظیم استراتژی :تدوین و تنظیم استراتژی ها با تعیین دیدگا ه –ها و راهکار های قابل اجرا آغاز می شود که در این مورد توانمندی اجرایی راهکارها اهمیت خاصی دارد .از این رو یکی از وظایف مهم تیم برنامه ریز مشخص نمودن موانع موجود در راه دستیابی به راهکارها و اهداف و دریافت یا ارایه پیشنهاد هایی برای رفع آن ها است .
۸) تشریح و توصیف موقعیت آینده :در خاتمه برنامه ریزی استراتژیک سازمان باید قادر باشد تا تصویر روشنی از اجرای موفقیت آمیز استرتژی –های پیش بینی شده ارایه نماید این تصویر در واقع همان چشم انداز موفقیت سا زمان تلقی می شود.
۹) اجرا و ارز یابی : در روند اجرای مراحل برنامه ریزی استراتژیک لزوما َ نباید در انتظار تکمیل هشت مرحله پیش شد بلکه هر مرحله می –تواند مستقلا دارای گام اجرایی باشد.پس از اجرا ارزیابی و کنترل صورت می گیرد.
بادر نظر گرفتن سطوح و مأموریت های سازمان ،در اجرای فرایند برنامه ریزی استراتژیک دو مرحله پیش بینی شده می شود :
الف) طرح های استراتژیک از پایین به بالا در چهار چوب پیش بینی هایی که در رأس سازمان بعمل آمده ،در سطوح مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرند و اصلاحات لازم و مورد نیاز روی آنها انجام می شود .
ب) طرح های اجرایی برای تحقق برنامه های استراتژیک تدوین و تنظیم می شود و به تصویب شورای سیاست گذاری سازمان می رسد.
● زمینه های تعارض در برنامه ریزی استراتژیک :
می توان گفت اساسا َبرنامه ریزی استراتژیک با بسیاری از اندیشه های سنتی اداره سازمان ها و فرضیه های اساسی رایج در فرهنگ سازمانی مؤسسات در تعارض است جنبه های تعارض را می توان بطور خلاصه به شرح زیر برشمرد (ایگور انسف ومک دانل ،۱۳۷۵ ،ف ۲-۳ ؛براسیون ،۱۳۶۹ ،ص ۶۰-۸۰ )
- مشارکت دادن گروه های خارج از سازمان ،مانند مشتریان در فرایند تولید سازمان که می تواند منجر به تحریک آنها ،افزایش نفوذ و بالا رفتن سطح انتظاراتشان شود.
- بودجه بندی سالانه و تأمین منابع در آمدی و امور مالی
- محدودیت برنامه ها و طرح های رسمی بلند مدت با آزادی عمل و تغییر جهت –گیری سازمان در آینده متناسب با شرایط فنی ،اقتصادی و بازرگانی
- علنی شدن مشکلات تخصیص منابع و اولویت های داخلی سازمان با برنامه – ریزی های جامع و فراگیر سازمان که بهتر است محرمانه باشند و قسمتی از فرایند بودجه بندی سالانه محسوب می شوند
- مشکل بودن تعیین اینکه چه چیزی استراتژیک است و چه چیزی استراتژیک نیست؛
در هر حال موارد ذکر شده را می توان از جنبه های مثبت برنامه ریزی استراتژیک در نظر گرفت چرا که باعث انجام کارهایی می شود که بطور سنتی امکان پذیر نیست.
▪ برنامه ریزی استراتژیک مدیران را در دستیابی به اهداف زیر کمک می کند:
۱) شکل گرفتن تفکر و اندیشه استراتژیک در سازمان
۲) تشخیص جهت گیری آینده سازمان
۳) تأثیر پذیری تصمیمات حال از نتایج و باز خورد های تصمیمات آتی
۴) تدوین مبانی جامع و قابل دفاع برای تصمیم گیری
۵) توجه به عاقبت اندیشی در قلمرو تحت کنترل سازمان
۶) توجه به حل مشکلات اساسی
۷) بهبود عملکرد،معیارها وراههای سنجش اهداف
۸) کسب آمادگی برای مواجهه با محیط متغیر
۹) تشکیل گروه های برنامه ریز و رعایت بیشتر اصول کارشناسی
● روش های شناسایی و تعیین مسایل استراتژیک:
الف) روش مستقیم :در این روش برنامه ریزان پس از تعیین مأموریت ها و تعهدات سازمان و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت و همچنین تبیین فرصت ها ،تهدید های خارج از سازمان مستقیما به بررسی مسایل استراتژیک اقدام می نماید
ب) روش مبتنی بر هد ف :در این روش سازمان پس از مشخص کردن اهد اف ومقاصد ،مبادرت به تبیین و پیش بینی استراتژی ها یی برای رسیدن به آنها می -نماید.برای این که این روش کارایی داشته باشد نیاز است که توافق نسبت به اهداف وجود داشته باشد ونیز اهداف به اندازه کافی مفصل و مشخص با شند ،کاربرد این
روش در سازمان های دارای ساختار سلسله مراتبی بیشتر است .
ج) روش سناریو :در این روش سازمان با تبیین تصویری آرمانی که مایل است در آینده بدان دست یابد را مشخص می کند و چگونگی رسیدن به وضعیت بهتر را با توجه به دید گاههای عملی و برنامه ای خود را تبیین می نماید .این روش در موارد زیر از کارایی بالایی برخوردار است ؛
- نیاز به وجود تغییر سریع
- روبرو شدن سازمان با مشکل در تدوین اهداف
- روبروشدن سازمان با مشکل تشخیص اهداف استراتژیک
- پایبندی کمتر به مأموریت ها ،تعهدات و رسالت های اولیه
- لزوم در نظر گرفتن شرایط و منابع مختلف و جا نشین برای برنامه های آینده
● روش های برنامه ریزی استراتژیک :
با توجه به اینکه برنامه ریزی استراتژیک بر یک سلسله فرض های درون و برون سازمانی استوار است سه روش برای تدوین آن می توان مطرح کرد؛
۱) الگویی برای فرایند تصمیم گیری :در این الگو به چگونگی و نحوه اتخاذ تصمیمات و اجرای آن ها در طول زمان توجه می شود .در الگو روشن کردن آنچه که باید انجام گیرد هدف اصلی است .از این روست که سازمان ها می توانند در باره تمام فعالیت هاو امور خود استراتژی داشته باشند .مدل های تصمیم گیری با شناسایی مهمترین عوامل تشکیل دهنده تصمیمات سیاست های سود مند و مفیدی را برای حل مسایل سازمان ارایه می دهند .از انواع سبک های تصمیم گیری می توان به سه نوع اشاره کرد ؛سبک تصمیم گیری متمرکز ،غیر متمر کز و مشارکتی.برای اعمال سبک‌ها شیوه های گوناگونی وجود دارد که عبارت است از شیوه تصمیم گیری بر اساس انتخاب گروهی ،نظر کار شناسان ،ضوابط اداری و مدل های تعاملی که خود شامل مدل سیستمی ،مدل سیاسی ،رویه های هر از گاهی ،مدل تحلیلی،مدل تصمیم هنجاری (حمیدی زاده ،۱۳۷۷ص ۶۷-۸۴ )
۲) فرایند اشتراک مساعی: براساس این فرایند ،اشتراک مساعی میان واحد های صف و ستاد سازمان صورت گرفته تا با موافقت عمومی سازمان برای دستیابی به هدف‌های برنامه ریزی شده امکانپذیر شود .از شیوه های مرسوم در این روش بحث و تبادل نظر میان متخصصان و ذی نفعان است .
۳) مراتب و رویه های سازمانی: در این روش هدف برآورده کردن انتظارات و نیازهای متقاضیان به خدمات و فراورده های سازمان است در تهیه و تنظیم طرح و برنامه های سا زمان مراتب و رویه های سازمانی نقش تسهیل کننده یا کند کننده دارند چراکه تخصیص منابع ،نحوه هدایت منابع ،نظارت و ارزیابی برنامه ها تحت تأثیر تشریفات اداری بوده و مراتب و رویه های سازمانی در طول سلسله مراتب سازمانی وجود دارند اگر چه هر چه به سطوح بالاتر سازمان (مدیران ارشد )
نزدیکتر شویم از نقش مراتب و رویه ها کاسته می شود ،هر چه به سطوح پایین تر نزدیک شویم بر عکس آن صادق است .در کل برای رسمیت پیدا کردن طرح ها و برنامه ها تعهد به رعایت آن ها در تمامی سطوح مدیریت ضروری است.
● راهکار های اجرایی:
در طی فرایند برنامه ریزی استراتژیک که یک فرایند یادگیری وممارست برنامه ریزی است همگرایی، اشتراک مساعی و تعامل نیرو های برنامه ریز و اجرایی و نیرو ها در همه سطوح سازمان بوجود می آید .این کار موجبات انتقال تجارب مفید ،یادگیری ایده ها و دیدگا ه ها می شود .
در طی فرایند برنامه ریزی استراتژیک مجموعه ای از هنجارها ،ضوابط ،ارزشها والگو ها شناخته می شوند و پس از توافق عمومی بینشهای هدایت و برنامه ریزی شناخته می شوند .
ـ مدیران ارشد صف و ستاد باید حامی ،مدافع و تداوم بخش برنامه ریزی استراتژیک و قادر به اجرا و هدایت آن باشند
- اشتراک مساعی و اتفاق نظر از سازو کارهای اصلی تدوین وتنظیم برنامه های استراتژیک محسوب می شود
- انطباق برنامه های استراتژیک بامنبع مالی و بودجه ای و نیروی انسانی و تجهیزات سازمان ضروری است
- استقرار نظام تشویق وارزشیابی برای حمایت از افراد پایبند به اجرای برنامه ها
- دوره اجرا و تحقق برنامه های استراتژیک دو تا پنج سال در نظر گرفته می شود
- استفاده از آخرین اطلاعات و جذب متخصصان برای بهره گیری از توان فکری و بصیرت آنها یک اصل شناخته می شود
- انطباق فرهنگ سازمانی با برنامه استراتژیک از دیگر ساز و کارهای اجرای موفق برنامه های استراتژیک می باشد.
در پایان باید توجه داشت که برنامه ریزی استراتژیک هر سازمانی با توجه به ساختار ،نقاط قوت و ضعف ،فرصت هاو تهدید ات محیط بیرونی مخصوص آن سازمان بوده و هر گونه کپی برداری از برنامه های استراتژیک جایز نمی باشد.
ایرج حاتمی
منابع
حمیدی زاده ،محمدرضا (۱۳۸۴)برنامه ریزی استراتژیک
مک دانلد ،جان (۱۳۸۱)ترجمه و تدوین بدری نیک فطرت ،تهران :نشر توحید
هیچینز ،درک (۱۳۸۲)کاربرد اندیشه سیستمی ،ترجمه رشید اصلانی ،تهران ،:مؤسسه عالی آموزش و پژوهش
Resources,journal knowledge management,vol۸,no ۶ ,pp.
دوره های آموزشی BPMN,BPM و انواع BPMS ها
بسیاری از کسب و کارهای کوچک و متوسط کشور ما بصورت کاملاً سنتی اداره و مدیریت میشوند . این کسب و کارها بعضاً موفق نیز هستند منتها این نکته مهم را در نظر بگیرید که اگر آنها بصورت صحیح و علمی مدیریت شوند، میتوانند چندین برابر موفق باشند. در واقع کسب و کارهای متوسط و کوچک در کشور ما سقف پیشرفت شان خیلی بلند نیست.
یکی از مهم ترین حلقه های مفقوده در مدیریت اینگونه بنگاه ها در کشور ما برنامه ریزی است. به ویژه برنامه ریزی کلان و در سطح بنگاه که به اصطلاح برنامه ریزی راهبردی یا برنامه ریزی استراتژیک اتلاق میگردد. یک ضرب المثل مشهور ژاپنی می گوید: هنگامی که شما از تشنگی می میرید خیلی دیر است که در مورد حفر چاه فکر کنی. پایه این نوع مدیریت بر اساس میزان درک مدیران از شرکت های رقیب، بازارها ؛ قیمت ها، توزیع کنندگان، دولت ها و تمام کسانی است که به نوعی با آن سازمان در ارتباط هستند.
تعریف مدیریت استراتژیک چیست؟
اگر بخواهیم بطور خیلی لاصه مدیریت استراتژیک را تعریف کنیم باید بگوییم مدیریت استراتژیک مجموعه تصمیم ها و اقدامات مدیریتی است که عملکرد بلند مدت یک شرکت را تعیین می کند.مدیریت استراتژیک عبارت است از بررسی محیطی (هم محیط خارجی و هم محیط داخلی) تدوین استراتژی، اجرای استراتژی، ارزیابی و کنترل. بنابراین مدیریت استراتژیک بر نظارت و ارزیابی بر فرصت ها و تهدیدهای خارجی در سایه توجه به نقاط قوت و ضعف یک شرکت تأکید دارد.
فرآیند مدیریت استراتژیک
فرآیند مدیریت استراتژیک را میتوان به چهار مرحله تقسیم کرد:
- تحلیل وضعیت
- تدوین استراتژی
- اجرای استراتژی
- ارزیابی استراتژی
در این مطلب ۷ دلیل ذکر میکنیم که بر اساس آنها باید نسبت به انجام برنامه ریزی استراتژیک اقدام کنید.
- تشدید رقابت داخلی و خارجی. در این شرایط لزوم آینده نگری و محیط نگری بیش از پیش احساس میشود که این دو مقوله از ارکان اصلی برنامه ریزی استراتژیک است.
- با توجه به تغییرات محیطی که در حال حاضر شتاب زیادی به خود گرفته است و پیچیده شدن تصمیمات سازمانی، لزوم بکارگیری برنامه‌ای جامع برای مواجهه با اینگونه مسائل بیشتر از گذشته ملموس میشود. این برنامه چیزی جز برنامه استراتژیک نیست.
- برنامه ریزی استراتژیک در سطح شرکتی معمولاً آماده سازی جهت بهره گیری از فرصت های آینده و مواجهه با خطرات و روند بازار است.
- برنامه ریزی استراتژیک با کاهش هزینه ها، افزایش انگیزه کارکنان، مقابله با تهدیدات یا بهتر شدن، تبدیل تهدید ها به فرصت ها، پیش بینی احتمال روند بازار و بهبود کلی عملکرد یاری رسانی می کنند.
- در برنامه ریزی استراتژیک اطمینان حاصل میشود که چالش های خارجی مورد توجه قرار گرفته و شرایط نامساعد حل می شود و تهدیدات مورد بررسی قرار می گیرد تا آنها را به فرصت های احتمالی تبدیل کنند
- برنامه ریزی استراتژیک بنگاه را با یک استراتژی واحد با استفاده از هدف های روشن هماهنگ می سازد.
- بسیاری و تقریباً اکثر بنگاه های اقتصادی پیشرو با ابعاد مختلف (متوسط، بزرگ و کوچک) برنامه ریزی استراتژیک انجام داده اند.
این نکته مهم را در نظر داشته باشید که معمولاً انجام برنامه ریزی استراتژیک را پروژه ای بزرگ و پیچیده جلوه میدهند. در حالی که واقعاً اینطور نیست.
شما خودتان هم میتوانید برنامه ریزی استراتژیک برای خود انجام دهید.
برای این منظور یک وبینار مفید برگزار خواهیم کرد و در آن به شما آموزش میدهیم که چگونه خودتان بتوانید بدون صرف هزینه زیاد برای کسب و کار خود برنامه ریزی استراتژیک تهیه کنید.
دیدگاه شما