گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟

گره معاملاتی در بورس به چه معناست و چگونه برطرف می شود ؟

گره معاملاتی در بورس به چه معناست؟ . اگر در بازار بورس فعال هستید احتمالا اصطلاح گره معاملاتی و اینکه یک سهم مشمول رفع گره معاملاتی قرار گرفته است به گوش شما خورده باشد. در این مقاله می خواهیم مفهوم این اصطلاح را به شما توضیح دهیم.

گره معاملاتی در بورس

اگر در بازار بورس فعال هستید احتمالا اصطلاح گره معاملاتی و اینکه یک سهم مشمول رفع گره معاملاتی قرار گرفته است، به گوش شما خورده باشد.

در این مقاله می خواهیم مفهوم این اصطلاح را توضیح دهیم.

گره معاملاتی

در ماده 25 قانون آمده است: وضعیتی که سهام دارای صف سفارش خرید و فروش باشد؛ حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌های با سه میلیارد سهم و بیشتر از دو برابر حجم مبنا برای دیگر شرکت‌ها، حداقل به مدت پنج جلسه معاملاتی مورد معامله قرار نگیرد.

توجه داشته باشید که صف خرید یا فروش لزوماً به این معنی نیست که سهام با طرفداران بسیاری مواجه است. بلکه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد.

اینکه سهام فروخته یا خریده نمی‌شود به دلیل عدم تقارن قیمت‌های درخواستی است. توجه داشته باشید که این عدم تقارن حداقل باید به مدت پنج جلسه معاملاتی طول بکشد تا بتوان گفت سهام دچار این وضعیت شده است.

1. در آن یک نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت هایی با 3 میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت ها، به علت عدم تقارن قیمت های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت 5 جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده) کمتر از 5 درصد حجم مبنا باشد.

ماده26: فهرست شرکت های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی شرکت به اطلاع عموم می رسد.

ماده27: مقررات گره معاملاتی در مورد سهام شرکت هایی با سهام پایه کمتر از 150 میلیون سهم با تشخیص مدیرعامل بورس می تواند اعمال نشود.

ماده28: برای نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول گره معاملاتی می شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش، با دامنه نوسان 2 برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

تبصره: در صورت عدم انجام معامله از طریق حراج ناپیوسته، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.

چه شرکت‌هایی مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند؟

فهرست شرکت‌های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی TSETMC.COM (بخش پیام‌های ناظر بازار) به اطلاع عموم می‌رسد.

مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکت‌ها به تشخیص مدیرعامل بورس می‌تواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد.

در نظر داشته باشید که برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. در این شرایط ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم، ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.

ماده واحده: در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.

فرار مقررات

در ماده 27 قانون معاملات بورس آمده است: شرکت‌هایی که سهام پایه کمتر از 150 میلیون سهم دارند، در صورتی که مدیرعامل بورس صلاح بداند، می‌توانند قوانین و مقررات گره معاملاتی را رعایت نکنند.

بدیهی است که بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند با استفاده از این قانون از دیگر مقرراتی که درباره این مشکل است، فرار کنند. این مشکل تنها مختص کشور ما نیست. هر از گاهی اخباری از داشتن چنین قوانینی در کشورهای دیگر به گوش می‌رسد. این مشکل به دلیل نظام سرمایه محور در کشورها است. بنابراین اصلاح تفکر خود محور از اهمیت بالایی در این باره برخوردار است.

دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام سازمان بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد بازگشایی شده و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌ شده از طریق حراج ناپیوسته است. برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه نمایید:

به‌ عنوان‌ مثال فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۱۰ جلسه معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که در بخش‌های پیشین توضیح داده شد، این گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعدی در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه می‌شود.

در مدت‌ زمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش کشف قیمت صورت می‎‌گیرد و پس‌ از آن بر اساس قیمت کشف‌ شده، معاملات سهم ادامه پیدا می‌کند.

شایان‌ ذکر است که حداکثر به مدت ۵ روز گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ معاملاتی متوالی، حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده در نظر گرفته نمی‌شود؛ بنابراین کوچک‌ترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به حجم معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر می‌دهد.

گره معاملاتی وضعیتی سخت برای سهام شرکت است. در این زمان سهام به سختی معامله و خرید و فروش می‌شود. به همین منظور قانون راه‌هایی برای گشایش در کار معاملاتی در نظر گرفته است.

البته این قانون استثناهایی هم دارد که در این مقاله ذکر شده‌اند. دقت داشته باشید که لیست شرکت‌هایی که در این گره گیر افتاده‌اند حداقل تا قبل از روز معاملاتی در اختیار شما قرار می‌گیرند.

گره معاملاتی

زمانی ‌که برای چند روز متوالی سهامی در صف خرید و یا فروش قرار بگیرد، عملاً معاملات در بازار سرمایه قفل می ‌شود و سهام ‌داران نمی ‌توانند سهم خود را خرید و فروش کنند. به حالت پیش‌ آمده در این بازار، گره معاملاتی گفته می ‌شود. سازمان بورس و اوراق بهادار برای رفع این مشکل، قوانینی را به وجود آورده است که در صورت بروز گره معاملاتی، شرکت های مشمول این قانون موظف به اجرای آن هستند.

برای مشاوره نحوه رفع گره معاملاتی

برای مشاوره نحوه رفع گره معاملاتی

عناوین اصلی این مقاله

اصطلاح گره معاملاتی، احتمالاً تا به الان بگوش تمامی فعالان حاضر در بازار سرمایه خورده است. گره معاملاتی یکی از مشکلاتی است که معمولاً در بازار سرمایه به وجود می ‌آید. کسانی که به ‌تازگی گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ وارد این بازار شده اند و اطلاعات زیادی درباره اصطلاحات آن ندارند، احتمالا با پرسش گره معاملاتی چیست مواجه می‌ شوند. معمولاً این اتفاق در زمانی پیش می‌ آید که صف‌ های خرید و فروشی طولانی در بازار سرمایه به وجود بیاید و اصطلاحاً این بازار قفل شود.

برای حل این مشکل، قوانینی وجود دارد که تحت شرایط خاصی گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ این گره حل شود تا از آسیب رسیدن به شرکت‌ ها و همچنین سهام ‌داران جلوگیری شود. در ادامه قوانین مربوط به گره معاملاتی به ‌صورت کامل ذکر شده است. همچنین فعالان بازار سرمایه، برای آگاهی بیشتر است از اصطلاح و معانی وابسته به آن، می ‌توانند این مقاله را مطالعه کنند. در این مقاله توضیحات کاملی درباره‌ گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ رفع گره معاملاتی، قوانین وابسته به آن و همچنین مزایا و معایب رفع این مشکل در بازار سرمایه اشاره ‌شده است.

گره معاملاتی چیست

گره معاملاتی یکی از اصطلاحات مهم و پرکاربرد در بازار سرمایه است. در این قسمت از مقاله، قرار است که به بررسی پرسش گره معاملاتی چیست پرداخته شود و ابعاد مختلف این‌ موضوع به‌ صورت کامل بررسی شود. سیستم درآمد زایی در بازار سرمایه، به این صورت است که سهام ‌های مختلف برای خرید و یا فروش قرار گیرد و با تفاوت قیمت این سهام ها سرمایه در این بازار گردش می ‌کند. صاحبان سرمایه، بنا بر منفعت خود سهام‌ های خود را برای خرید و یا فروش قرار می دهند.

زمانی ‌که به هر علتی تعداد زیادی از سهام ‌داران سهام ‌های خود را برای فروش بگذارند و یا افراد زیادی برای خرید یک سهام مراجعه کنند، سهام ‌ها به اصطلاح در حالت صف خرید و یا صف فروش قرار می‌ گیرند. زمانی که این حالت برای سهامی پیش بیاید معامله گران نمی توانند سهام ‌های مورد نظرشان را به راحتی خرید و فروش کنند و به موازات این اتفاق بازار سرمایه برای مدتی قفل خواهد شد.

در صورتی که صف خرید و یا فروش سهام برای چند روز متوالی در این حالت قرار بگیرد، به ‌اصطلاح گره معاملاتی پیش‌ آمده است و معاملات مربوط به سهام یک شرکت قفل ‌شده است. این مسئله می‌ تواند تأثیر مخربی را بر سهام ‌داران و شرکت ارائه کننده‌ سهام بگذارد. به‌ همین ‌علت است که برای جلوگیری از این مشکل و رفع آن قوانینی وجود دارد. در ادامه این مقاله، به شیوه رفع این مشکل و قوانین مربوط به آن پرداخته خواهد شد.

برای اینکه بتوانیم در بازارهای مالی مخصوصا بازار بورس کشور خود به درآمدزایی بپردازیم، در مرحله اول باید بدانیم که سهم یا سهام چیست. بنابراین مطالعه مقاله زیر در این زمینه کمک بسیار زیادی برای علاقه مندان این حوزه می باشد.

بیشتر بخوانید: سهام چیست

رفع گره معاملاتی

در ادامه بررسی پرسش گره معاملاتی چیست، قرار است که به بررسی شیوه رفع گره معاملاتی پرداخته شود. سازمان بورس و اوراق بهادار، برای رفع این مشکل در معاملات بورسی، قوانینی را قرار داده است که متناسب با این قوانین شرکت های ارائه دهنده سهام موظف به رفع این مشکل هستند. برای رفع گره معاملاتی، شرکت ها در ابتدا باید بررسی کنند که آیا مشمول استفاده از قوانین گره معاملاتی می ‌شوند و یا خیر. در صورتی که سهام مورد نظر مشمول قوانین گره معاملاتی شود شرکت ها موظف به رفع آن بر اساس شیوه نامه هستند.

در بازار سرمایه، مفهومی با نام دامنه نوسان وجود دارد. دامنه نوسان، به ‌معنای میزان درصد سود و یا ضرری است که سهام ‌های بورسی در هنگام خرید و یا فروش می‌ توانند داشته باشند. در حالت عادی، سهام‌ های بورسی می‌ توانند حداکثر تا مثبت پنج درصد سود و یا منفی پنج درصد ضرر داشته باشند. این مسئله به این معنا است که هرچه قدر که سهام دچار افول و یا ارزش شود تنها دارای پنج درصد سود و یا پنج درصد ضرر در بازار سرمایه برای آن ها قرار می گیرد. اما زمانی‌که بازار دچار گره معاملاتی شود، برای رفع این مشکل میزان دامنه نوسانات برای سهام تغییر می کند.

معمولاً با تغییر دامنه نوسانات در یک یا دو روز، گره معاملاتی رفع می‌ شود و بازار به حالت عادی خود بر می‌ گردد. زمانی که دامنه نوسانات در بازار معاملات تغییر میکند، سهام‌ هایی که صرف خرید و یا فروش هستند، دارای کاهش و یا افزایش قیمت چشمگیر می‌ شوند که این مسئله این سهام ‌ها را دارای ارزش بیشتری می‌ کند و همین مسئله باعث رفع گره معاملاتی می ‌شود.

یکی دیگر از بازارهای مالی که می توان در آن با گره های معاملاتی روبه رو شد، بازار ارز فارکس می باشد. کسانی که با بازار فارکس آشنایی ندارند می توانند مقاله زیر را مطالعه کنند.

بیشتر بخوانید: فارکس چیست

قانون رفع گره معاملاتی

زمانی‌ که به هر علتی در بازار سرمایه برای چند روز متوالی برای یک سهم صف خرید یا فروش به وجود می‌ آید، احتمالاً این سهم شامل قوانین مربوط به گره معاملاتی می شود. سازمان بورس رفع گره معاملاتی، قوانینی را وضع کرده است که مفهوم گره معاملاتی را بهتر توضیح می ‌دهند و استفاده از این قانون را برای سهام ‌های مختلف مشخص می‌ کنند. در ادامه‌ این قسمت، قوانین مربوط به گره معاملاتی به ‌صورت کلی شرح داده شده است. در صورتی‌ که وضعیت خرید و فروش سهام‌ های یک شرکت متناسب با این شرایط باشد، آن شرکت مشمول استفاده از قوانین مربوط به گره معاملاتی می ‌شود.

یک سهم معاملاتی به مدت پنج روز کاری متوالی، دارای صف خرید و یا فروش سنگین باشد که با وجود این صف ها، امکان معامله برای سهام‌ داران وجود نداشته باشد.

سهم مورد نظر برای پنج روز معاملاتی متوالی، در کف دامنه نوسانات قیمتی باشد.

شرکت ارائه ‌دهنده سهام، دارایی سرمایه ‌ای بیشتر از پانزده میلیارد تومان باشد. (در صورتی ‌که شرکت دارای سرمایه ‌ای کمتر از این مقدار باشد به تشخیصی مدیر عامل سازمان بورس می تواند مشمول استفاده از قوانین مربوط به گره معاملاتی شود.)

ارزهای دیجیتال نیز بازاری می باشد که گره معاملاتی در آن مرسوم بوده و برای رفع این گره های معاملاتی باید قوانین مختص به رمزارزها را رعایت کرد. در مقاله زیر به بررسی اینکه ارز دیجیتال چیست پرداخته شده است.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست

تغییر دامنه نوسان در گره معاملاتی

در ادامه بررسی پرسش گره معاملاتی چیست، لازم است که به مفهوم مهم دامنه نوسانات در بازار سرمایه نیز اشاره شود. مفهوم این اصطلاح به‌ صورت کلی در قسمت‌ های قبلی مقاله توضیح داده شد. دامنه نوسان، میزان سود و یا ضرری است که یک سهام می‌ تواند به سهام دار خود بدهد. بر اساس قوانین بورسی کشور، میزان سود و ضرری که سهام ‌داران از یک سهام می توانند داشته باشند، حداکثر مثبت پنج درصد سود و منفی پنج درصد ضرر است.

این مسئله، به این معنا است که یک سهام در بهترین حالت می ‌تواند پنج درصد سود به سهام ‌داران بدهد. اما در صورت بروز گره معاملاتی در بازار سرمایه، میزان دامنه نوسان سهام تغییر می ‌کند تا با این تغییر، رفع گره معاملاتی صورت بگیرد. تغییر نوسانات برای رفع گره معاملاتی، به این صورت است که برای مدت یک یا دو روز، دامنه نوسانات مربوط به سهام، دو برابر می ‌شود. این مسئله به این معنا است که در صورتی‌که بیشترین میزان سود برای سهم پنج درصد بوده باشد، برای رفع گره معاملاتی به ده ‌درصد افزایش پیدا می ‌کند.

مزایا و معایب رفع گره معاملاتی

رفع گره معاملاتی در بازار سرمایه دارای مزایا و معایب مختلفی است که در ادامه این قسمت، به این مفاهیم اشاره خواهد شد.

در هنگامی‌ که سهمی در بازار سرمایه دچار گره معاملاتی می شود، این سهم قفل خواهد شد و دیگر امکان انجام معامله وجود نخواهد داشت. استفاده از قوانین مربوط به گره معاملاتی باعث رفع این مشکل و روان شدن معاملات و همچنین افزایش میزان نقدینگی در بازار سرمایه خواهد شد.

با وجود اینکه رفع گره معاملاتی دارای مزایای بسیاری است و از قفل شدن بازار جلوگیری می کند، استفاده از این روش، دارای معایبی نیز است. مهم‌ ترین مشکل در استفاده از این روش، این مسئله است که در هنگام رفع گره معاملاتی حد خاصی بر میزان نوسانات قیمت در بازار سرمایه در نظر گرفته نمی ‌شود و همین مسئله باعث افت زیاد قیمت سهام خواهد شد. این مسئله، باعث ضرر های زیادی برای سهام‌ داران خرد می ‌شود که به طبع باعث اعتراضات آن ‌ها نیز می ‌گردد.

شرکت های درگیر در گره معاملاتی

آگاهی از قوانین مختلف مربوط به گره معاملاتی و سایر قوانین بازار سرمایه، باعث می ‌شود که سهام داران بتوانند معاملات بهتری را داشته باشند و سود بیشتری را از معاملات خود کسب کنند. یکی از مواردی که باعث کسب اطلاعات بیشتر در مورد معاملات بورسی می ‌شود، کسب اطلاعات از نام شرکت ‌هایی است که مشمول گره معاملاتی هستند.

همان‌ طور که در قسمت ‌های قبلی نیز به آن اشاره شد، شرکت‌ هایی شامل این قانون می شوند که برای چند روز متوالی در صف خرید و یا فروش سهام قرار بگیرند. قبل ‌از انجام معاملات، سهام داران می توانند با گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ مراجعه به وب ‌سایت رسمی TSETMC.COM، از فهرست شرکت‌ هایی که مشمول گره معاملاتی مطلع شوند.

برای انجام هر معامله در بازارهای مالی اولین چیزی که باید مورد بررسی قرار داد، کارمزد این معاملات می باشد. کارمزد معاملات بورسی در مقاله زیر بررسی شده و می توانید آن را مطالعه کنید.

در ادامه بخوانید: کارمزد معاملات بورسی

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد گره معاملاتی در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون رفع گره های معاملاتی در بازارهای مالی پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- گره معاملاتی به چه معنا است؟

همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد زمانی که یک سهم برای چند روز متوالی در صف خرید و یا فروش قرار می گیرد، و عملا سهامداران نمی توانند معاملات خود را انجام دهند، گره معاملاتی پیش می اید.

2- معامله گران برای اطلاع از شرکت های مشمول گره معاملاتی باید چه کنند؟

معامله گران برای اگاهی از لیست این شرکت ها می توانند به ادرس اینترنتی TSETMC.COM مراجعه کنند که توضیحات بیشتر در این مقاله ارائه شده است.

3- رفع گره معاملاتی در بازار سرمایه به چه صورت است؟

همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد رفع گره معاملاتی در بازار سرمایه به این صورت است که دامنه نوسانات برای یک و گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ یا دو روز در این بازار تغییر می کند.

گره معاملاتی دربازار بورس

اگر تا به حال اخبار بازار سرمایه را دنبال کرده باشید حتماً شنیده‌اید که نمادی دچار گره معاملاتی شده است. اما این مفهوم به چه معناست و گره معاملاتی چه زمانی رخ می‌دهد؟ یکی از گام‌های نخست برای شروع فعالیت در بازار های مالی، کسب مهارت و آشنایی با مفاهیم است. بازار بورس یکی از بازارهای مناسب برای سرمایه‌گذاری در کشور است و عمده افراد جامعه می‌توانند به راحتی در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.

فرض کنید عده زیادی از معامله‌گران سهام یک شرکت را برای فروش قرار دهند. با وجود محدودیت دامنه نوسان در بازار بورس، پس از گذشت چند روز تعداد کمی از سفارش‌ها انجام می‌گردد. به عبارت دیگر، خریداری برای آن نماد وجود ندارد و معامله‌ای صورت نمی‌گیرد.در این حالت صف فروش برای سهم ایجاد می‌شود و به همین علت قیمت سهم تغییر چندانی نخواهد داشت. مشابه این اتفاق درصف‌های خرید نیز رخ می‌دهد. در صورتی که این شرایط در چند جلسه معاملاتی تکرار شود، نماد بورسی دچار گره معاملاتی می‌شود. اصطلاحات و مفاهیم فراوانی در بازار سرمایه به کارگرفته می‌شود که یکی از این مفاهیم، «گره معاملاتی» است. در این مقاله به صورت کامل به شرح مفهوم گره معاملاتی می‌پردازیم. در ادامه، به نحوه رفع گره معاملاتی در روند معاملات بازار هم اشاره نیز می‌کنیم.

ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس

بنابر ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بازار بورس، در صورت بروز یکی از حالات زیر، نماد مشمول گره معاملاتی می‌گردد:

• یک نماد معاملاتی به‌علاوه وجود صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی (برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم حداقل معادل یک برابر حجم مبنا و بیشتر، و برای سایر شرکت‌ها دو برابر حجم مبنا) به علت عدم تقارن قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی پشت سر هم معامله صورت نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.

• کلیه معاملات یک نماد در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت قرار گیرد به شرطی كه متوسط حجم معاملات پنج جلسه معاملاتی متوالی (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده) از ۵ درصد حجم مبنا كمتر باشد.

• کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه صورت گیرد به شرطی كه متوسط حجم معاملات پنج جلسه معاملاتی متوالی (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده) از ۵ درصد حجم ‌مبنا كمتر باشد.

توجه کنید برای گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ ميليارد ريال، قانون گره معاملاتی به تشخیص مدیرعامل سازمان بورس می‌تواند اعمال نگردد.

معمولا گره معاملاتی شامل چه شرکت هایی می‌شود؟

ناظر بورس قبل از آغاز روز معاملاتی با انتشار پیام در قسمت «پیام‌های ناظر بازار» سایت «TSETMC» ، تعیین می‌نماید در روز معاملاتی پیشرو گره معاملاتی شامل چه شرکت‌هایی می‌شود. از این طریق، اسامی این شرکت‌ها به اطلاع همگان می‌رسد.

به چه صورت از لیست شرکت‌هایی که شامل گره معاملاتی شده‌اند اطلاع پیدا کنیم؟

لیست نمادهایی که شامل گره معاملاتی شدند، به طور معمول در قالب پیام ناظر در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) اطلاع رسانی می‌شود. همچنین کارگزاری‌ها در سامانه‌های معاملاتی آنلاین خود مانند ایزی تریدر و آگاه آنلاین و… پیام‌های ناظر را اطلاع رسانی می‌کنند. همچنین، با مراجعه به وبسایت بورس اوراق بهادار تهران (tse.ir) می‌توان از کلیه نمادهایی که درگیر گره معاملاتی هستند باخبر شوید.

برای یادگیری کامل مباحث تحلیل بنیادی سهام،
در دوره مقدماتی و پیشرفته « تحلیل بنیادی سهام » دکتر سعدوندی شرکت کنید.

بازگشایی و تغییر دامنه نوسان در برطرف کردن گره معاملاتی بازار بورس

طبق تشخیص ناظر بازار، نمادهایی که شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی می شوند، در جلسه‌ی معاملاتی آتی، ابتدا به صورت حراج ناپیوسته با افزایش دو برابری دامنه نوسان روزانه بازار باز می‌شوند. پس از کشف قیمت، در گام بعدی از طریق حراج پیوسته، نماد در بازه دامنه نوسان روزانه معامله می‌شود. همچنین در راستای تسریع این روند، در روز آتی اطلاع‌ رسانی، حجم مبنا در جلسه معاملاتی حذف می‌گردد. بعد از رفع گره معاملاتی یا اتمام این دوره پیش‌بینی، حجم مبنا دوباره در محاسبه قیمت پایانی سهام لحاظ می‌گردد.

توجه به این نکته ضروریست: اگر در دوره حراج ناپیوسته معامله‌ای صورت نگیرد یـا قیمت کشف شده غیرعادی باشد، معـاملات در دوره حراج ناپیوسته توسط ناظر بازار مورد تایید قرار نمی‌گیرد. به تشخیص ناظر بازار بورس و پـس از اطلاع رسانی در سایت، حراج ناپیوسته دوباره تکرار می‌شود. در نتیجه در صورت عدم کشف قیمت، آخرین قیمـت پایـانی نمـاد، قیمت نهایی در دوره حراج پیوسته لحاظ می‌شود.

حراج ناپیوسته، شرایطی است که در آن، معامله‌ای انجام نمی‌شود و فقط تطبیق قیمت سفارش فروشنده و خریدار انجام می‌گیرد.

رفع گره معاملاتی چه معایبی دارد؟

رفع گره معاملاتی با مشکلاتی نیز همراه است. از مهم‌ترین معایب رفع گره معاملاتی می‌توان به این نکته اشاره کرد:

زمانی که در نمادی صف فروش تشکیل شده، با اعمال قانون رفع گره معاملاتی و باز کردن دامنه نوسان، فشار فروش می‌تواند قیمت سهم را به طرز چشمگیری کاهش دهد. این امر به ضرر سهام‌داران خواهد بود.

گره معاملاتی در بورس چیست؟ چطور آن را رفع کنیم؟

در بازار بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که برای یادگیری همه‌ی آن‌ها، می‌توان در یک دوره مثل آموزش بورس در مشهد شرکت کرد، اما امروز ما قصد داریم یکی از این اصطلاحات مهم را به نام گره معاملاتی توضیح دهیم، پس تا انتها همراه ما باشید.

در طول سال گذشته، پس از رشد چشم‌گیری که شاخص قیمت سهام‌های موجود در داخل بازار تجربه کردند، ما شاهد یک ریزش بسیار شدید در شاخص بازار بورس و اوراق بهادار و همچنین قیمت نمادهای معاملاتی بودیم و بسیاری از نمادهای معاملاتی مدت بسیار زیاد قفل در صف های فروش بسیار سنگین بودند. به گونه ای که، سهامداران این سهم ها قادر نبودند که، سهم خود را بفروشند و پول خود را از بازار خارج کنند. اما در اینجا یکی از قانون های تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به کمک این نمادهای معاملاتی و سهامداران آن آمده است که، این قانون قانون رفع گره معاملاتی نام دارد و در طبق ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس این قانون به انجام می رسد.

منظور از گره معاملاتی در بورس چیست؟

گره معاملاتی یکی از اصطلاحات رایج و پرکاربرد در بورس ایران می باشد و اگر کسی در این بازار فعالیت کند، حتما تاکنون حداقل یک بار اسم گره معاملاتی را شنیده و یا در اخبار منتشر شده با آن برخورد کرده و یا در سایت کدال آن را مشاهده کرده است. حال این سوال پیش می آید که گره معاملاتی به چه معناست؟

اگر سهم برای مدت طولانی در صف فروش قرار گیرد و هیچ خریداری برای آن وجود نداشته باشد باعث می‌شود که این سهم هر روز با قیمت روزانه -۵% و بدون قیمت پایانی در صف فروش قفل شود افراد و دارندگان این سهم نتوانند سهام خود را بفروشند. این موضوع درباره سهمی که در صف خرید قفل شده است و هیچ فروشنده‌ای ندارد و حجم پایانی را پر نمی‌کند نیز صادق می‌باشد و اگر شرایط ذکر شده برای چند روز پشت سر هم ادامه پیدا کند سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد و اطلاعیه مربوط به آن نیز در سایت کدال منتشر خواهد شد.

ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس

بر طبق قانون ۲۵ دستورالعمل معاملات در سازمان بورس ایران در صورت رخ دادن هر کدام از شرایط زیر برای یک سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد:

• نماد معاملاتی علیرغم سقف خرید و یا سقف فروش، در پایان روز معاملاتی به علت عدم برابر بودن قیمت های درخواست خرید و فروش، دارای قیمت پایانی ۰% باشد و حداقل یک حجم مبنا برای شرکت‌های با ۳ میلیارد و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها معامله نشده باشد و این شرایط برای ۵ روز کاری ادامه پیدا کرده باشد و یا متوسط معاملات روزانه آن نماد معاملاتی در گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ این دوره مشخص کمتر از ۵ درصد حجم مبنای آن سهم باشد.
• تمام معاملات انجام شده در یک نماد معاملاتی، در سقف قیمتی خود صورت گیرد و در طی پنج روز میزان معاملات صورت گرفته در آن،کمتر از ۵ درصد حجم مبنای ما حاصل شده برای سهم مورد نظر باشد.
• و یا کلیه معاملات انجام گرفته شده در یک نماد معاملاتی در طول ۵ روز کاری، در کف قیمتی صورت گرفته باشد. به شرطی که در آن ۵ روز کمتر از ۵ درصد از حجم مبنای آن سهم مورد معامله قرار گرفته شده باشد.

البته باید به این نکته نیز توجه کنیم که شرکت هایی که سرمایه ثبت شده آنها در سازمان بورس و اوراق بهادار کمتر از ۱۵۰ میلیارد ریال باشد، مقررات گره معاملاتی برای آن‌ها به تشخیص رئیس سازمان بورس می تواند اعمال نشود و صورت نگیرد.

چگونه از لیست شرکت‌هایی که مشمول گره معاملاتی شده‌اند مطلع شویم؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که ما از کجا متوجه شویم که یک نماد معاملاتی مشمول قانون گره معاملاتی شده است یا خیر؟

چند راه آسان برای پی بردن به اینکه آیا سهم مشمول این قانون شده است یا خیر وجود دارد: یکی از ساده‌ترین راه‌ها مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) می باشد که نمادهای معاملاتی که مشمول این قانون شده است را در قالب پیام ناظر در این سایت به نمایش گذاشته شده است.

افراد به راحتی می‌توانند با مراجعه به آن از لیست این نمادهای معاملاتی مطلع شوند.(tsetmc.com )شما میتوانید با مراجعه به این سایت و سپس انتخاب پیام ناظر لیست نمادهای که مشمول این قانون شده اند را مشاهده کنید.پیام مربوط به قانون گره معاملاتی در کارگزاری های مورد استفاده از تریدر ها در قالب بخشی به نام پیام ناظر و یا در همان صفحه پرتفوی فردی که، سهام را در سبد معاملاتی خود دارد نشان داده می شود.یکی دیگر از راه‌هایی که شما می‌توانید نیست این نمادها را پیدا کنید مراجعه به سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

بازگشایی و دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهایی که دارای یکی از شرایط ذکر شده بالا گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ گره معاملاتی در بورس به چه معنا است؟ باشند و به دستور و تشخیص ناظر بازار مشمول قانون رفع گره معاملاتی شده باشند، پس از بازگشایی دارای دامنه نوسانی به اندازه دو برابر دامنه نوسان عادی خود می باشند و پس از کشف قیمت سهم مورد نظر در آن دامنه نوسان مجدد بسته و با دامنه نوسان عادی خود باز می شوند. همچنین در راستای آسان شدن روند این قانون، روز بعد از منتشر شدن قانون رفع گره معاملاتی در سایت کدال، حجم مبنا در جلسه معاملاتی صورت گرفته می شود و پس از اجرای قانون رفع گره معاملاتی و کشف قیمت جدید حجم مبنا بر اساس افت قیمتی صورت‌گرفته محاسبه می شود.

حال پس از صورت گرفتن حراج ناپیوسته اگر به هر دلیلی اعم از انجام معامله تایید شده و یا غیر عادی بودن قیمت کشف شده و یا غیر عادی بودن حجم معاملات صورت گرفته، معامله انجام شده در طول حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد، سهم مجدد بسته شده و بار دیگر اطلاعیه انجام قانون رفع گره معاملاتی برای بار دوم در سایت کدال منتشر شده و برای بار دوم حراج ناپیوسته انجام می شود.

اگر در صورت بروز هر مشکلی برای بار دوم نیز حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد حراج پیوسته با قیمت آخرین معامله‌ای که در سهم صورت گرفته است انجام می‌شود که فقط به منظور کشف قیمتی که معامله گران مایل به معامله کردن سهم در آن هستند صورت می‌گیرد و هیچ معامله‌ای در طی تایم اختصاص یافته به آن انجام نمی‌شود و نحوه انجام معاملات کاملاً مشابه ابتدای بازار از ساعت ۸ و نیم می باشد که افراد فقط سفارش های خود را در سهم وارد کرده و هیچ معامله ای انجام نمی شود.

در دوره حراج پیوسته اما همانند اکثر سهم هایی که در طول بازار معامله می‌شوند، افراد سفارش های خود را ثبت کرده و در صورت وجود خریدار یا فروشنده مطابق قیمت وارد شده خرید و فروش سهم صورت می گیرد.

مزایای رفع گره معاملاتی

از مزایای قانون رفع گره معاملاتی می توان به این مسئله اشاره کرد که با انجام یک معامله با دو برابر شدن دامنه نوسان آن سهم و انجام یک حراج پیوسته پس از آن، سریعتر می تواند به سطوح حمایتی پایین تر برسد و در واقع با کاهش قیمتی ممکن است که تعداد خریدارانی که مایل به خرید و فروش در آن هستند به مقدار بسیار زیادی افزایش پیدا کنند و در واقع باعث صرفه جویی در زمان برای افرادی که در صف فروش و خرید های سنگین گیر کرده‌اند و نمی توانند از سهم خود سود کنند یا نمی توانند از آن خارج شوند، می شود.این امر سبب رفع روند فرسایشی حرکت سهم می‌شود.

پس به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که انجام قانون رفع گره معاملاتی باعث می‌شود که نماد به جای اینکه سه روز متوالی یک درصد منفی مشخص را تجربه کند، حجم مبنا سهم معامله شود و در واقع در پایان روز کاهشی در قیمت سقف رخ ندهد. در یک روز یک منفی بیشتر را تجربه کرده و سریع تر به بسته حمایتی صحیح برسد و در آنجا بر اساس شرایط صحیح و بازار اقدام به گرفتن میانگین از آن سهم و یا اقدام به فروش آن کند و باعث ایجاد قیمت های جذاب تر برای انجام معاملات توسط معامله گران حاضر در بازار شود.

از کاربردهای دیگر قانون رفع گره معاملاتی می توان به، کاسته شدن سهام های قفل شده در صف خرید و فروش بازار اشاره کرد که باعث می شود که بازار روندهای خود را در زمان کوتاه تر طی کند.

معایب رفع گره معاملاتی

از معایب رفع گره معاملاتی می توان به درصد منفی بالایی که در طول یک روز معامله‌گر سهم تجربه می کند، اشاره کرد. این در حالی می باشد که ممکن بود با سرخطی زدن خوب و امکان داشتن یک نوبت خوب درسهم با همان حجم معاملات بسیار کم سهم خود را با میزان کمتری ضرر بفروشد.

نتیجه‌گیری

قانون رفع گره معاملاتی یکی از قانون های مهم و اساسی تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد که در جهت برطرف کردن صف‌های خرید و صف‌های فروش قفل شده در سهام بازار تایید و تصویب شد به گونه ای که این قانون قادر است در زمان بسیار کوتاه تر از حالت عادی روند سهم به روند نرمال خود برگرداند و باعث شود که سهم در درصدی پایین تر یا درصدی بالاتر از قیمت مورد نظر و دامنه نوسان روزانه خود از معاملات انجام شده به یک تعادل برسد و افراد بهتر بتوانند سهام خود را بفروشند و یا میانگین لازم را از آن سبب کم کرده و بتواند سریعتر ضرر متحمل شده را جبران کند.

گره معاملاتی چیست و چگونه رفع می‌شود؟

فعالین بازار سرمایه هر روز شاهد صف‌های خرید و فروشی هستند که در سهم‌های مختلف شکل می‌گیرد. اما اگر این صف‌ها جمع نشوند، تکلیف معاملات نمادها چه می‌شود؟ گره معاملاتی اصطلاحی است که به گوش بسیاری از فعالان بورس یا کسانی که به نوعی با بازار سرمایه در ارتباط هستند و در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، آشنا است. اما مفهوم گره معاملاتی چیست و این گره چگونه رفع می‌شود؟

گره معاملاتی در بورس چیست؟

بر اساس دستورالعملی که هیئت مدیره سازمان بورس در سال ۱۳۸۹ تصویب کرد، شرکت‌هایی که با مشکل صف خرید یا صف فروش‌های سنگین و قفل شده روبه‌رو هستند مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند. این دستورالعمل با هدف روان‌تر کردن معاملات سهامی که با صف خرید یا فروش قفل شده – بدون معامله – روبه‌رو هستند طراحی شده است.

گره معاملاتی به وضعیتی گفته می‌شود که شرایط زیر را دارا باشد:

1. در آن یک نماد معاملاتی با وجود برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با تعداد سهام ۳ میلیارد و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره – به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده – کمتر از ۵% حجم مبنا باشد.
2. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
3. کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

۱- در مورد شرکت‌هایی که تعداد سهام آن‌ها از ۱۵۰ میلیون سهم کمتر است، مقررات گره معاملاتی می‌توانند با تشخیص مدیرعامل بورس اعمال نشوند.

۲- پیش از این نمادهای فرابورسی به دلیل داشتن حجم مبنای یک، از این قانون مستثنی بودند و شامل رفع گره معاملاتی نمی‌شدند. اما از اسفند ۹۸ حجم مبنا برای نمادهای فرابورسی نیز محاسبه شد و از آن پس این نمادها نیز در صورت داشتن شرایط بالا مشمول گره معاملاتی می‌شوند.

معرفی شرکت‌های مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی

شاید با خودتان بگویید که از کجا متوجه شویم چه شرکتی قرار است مشمول رفع گره معاملاتی شود؟ در پاسخ باید بگوییم نمادهایی که قرار است در روز معاملاتی پیش روی خود، رفع گره معاملاتی شوند از طریق پیام ناظر بورس در سایت «TSETMC» و همچنین سایت رسمی اطلاع رسانی بورس انتشار خواهند یافت.

برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.

تغییر دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

بر اساس اعلام سازمان بورس، نمادهای معاملاتی که مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی در مرحله گشایش بازگشایی شده و سپس معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت در حراج پیوسته، انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌شده از طریق حراج ناپیوسته است.

برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه نمایید:

به‌عنوان ‌مثال فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. قیمت سهم در پایان روز پنجم ۱۰۰۰۰ ریال است. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که توضیح داده شد، این نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعد (روز ششم)، در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه می‌شود. در مدت ‌زمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش، کشف قیمت صورت می‎‌گیرد و پس‌ از آن بر اساس قیمت کشف‌ شده، معاملات سهم ادامه پیدا می‌کند. بر اساس نوسان ۱۰ درصدی – ۲ برابر ۵ درصد – نسبت به روز معاملاتی گذشته که مثلا قیمت ۱۱۰۰۰ ریال کشف می‌شود، معاملات با دامنه نوسان ۵ درصدی نسبت به قیمت ۱۱۰۰۰ ریال ادامه پیدا می‌کند.